“Mecnuna ne urulur, ne sövülür!”: Mazhar Osman ve yönetilemeyen bimarhaneler

Authors : Fatih Artvinli

Pages : 13-42

View : 16 | Download : 11

Publication Date : 2017-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’de modern psikiyatri ve ruh sağlığı denilince ilk akla gelen isim Mazhar Osman insert ignore into journalissuearticles values(Uzman);’ın kaleme aldığı çok sayıda kitap ve makale bulunmaktadır. Yazarın az bilinen telif eserlerinden birisi de Bimarhanelerin İdaresi Hakkında Nesâyih başlıklı, 22 sayfalık kitapçıktır. Sıhhiye Müdüriyeti Umumiyesi tarafından 1914 yılında yayımlanan kitapçık, dönemin psikiyatri anlayışı, bimarhane yönetimi ve hastaların bakımına ilişkin önemli tespit ve eleştiriler içermektedir. Mazhar Osman’ın bu kitapçığı yazdığı ve yayımladığı yıllarda Osmanlı Devleti’nin hâlihazırdaki en önemli üç akıl hastanesi olan Toptaşı, Edirne ve Manisa Bimarhanelerinde gerek yönetim gerekse hasta bakımı açısından ciddi sorunlar yaşanmakta ve bunların bir kısmı basına yansımaktadır. Mazhar Osman’ın aynı zamanda Toptaşı Bimarhanesi yönetimine talip olduğu bir dönemde kaleme aldığı kitapçıktaki eleştiri ve öneriler, bu açıdan tarihsel öneme sahiptir. Kitapçıkta bimarhanelerin yönetimi ve hastaların bakımı için yapılması gerekenler 39 madde halinde özetlenmiştir. Bu makalenin amacı, Bimarhanelerin İdaresi Hakkında Nesâyih başlıklı özgün ve üzerinde çalışılmamış metni tanıtmak, dönemin diğer bilgi ve belgeleri eşliğinde incelemek ve tartışmaktır.
Keywords : Mazhar Osman, tıp tarihi, psikiyatri tarihi, akıl hastanesi, bimarhane, Osmanlı tarihi