İstanbul’da bir Payen Aritmometresi ve Türkçe Kullanım Kılavuzu

Authors : Feza GÜNERGUN

Pages : 1-15

Doi:10.30522/iuoba.499261

View : 17 | Download : 16

Publication Date : 2019-01-04

Article Type : Research Paper

Abstract :Mekanik hesaplayıcıların ilk modelleri on yedinci yüzyılda tasarlanmış ve az sayıda imal edilmiştir. Bu makineler izleyen yıllarda geliştirilerek daha çok sayıda üretilmiştir. Fransız matematikçi Thomas insert ignore into journalissuearticles values(de Colmar, 1785-1870); Fransız ordusunda görevli iken 1820 yılında tasarladığı ve patentini aldığı aritmomètre, ticari başarıyı yakalayan ilk mekanik hesaplayıcı olmuştur.  Thomas’nın vefatından sonra alet, ailesi ve mühendis Louis Payen insert ignore into journalissuearticles values(1839-1901); tarafından geliştirilmiş; Avrupa’da, özellikle Fransa’da yaygın kullanılmıştır. Bugün dünyanın çeşitli ülkelerindeki koleksiyonlarda Thomas ve Payen tarafından üretilmiş aritmometreler bulunmaktadır. 1888 tarihli bir Payen aritmometresi insert ignore into journalissuearticles values(No. 2378); İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde bulunmaktadır. Bu makale, adı geçen makineyi ve onun 1893 tarihli Türkçe kullanım kılavuzunu ve çevirmeni Mehmed İzzet Efendi’yi tanıtacaktır.
Keywords : Aritmometre, bilimsel aletler, mekanik hesaplayıcılar, Louis Payen, Mehmet İzzet, İstanbul Üniversitesi, Yıldız Sarayı, Thomas de Colmar