Osmanlı Ticari Denizcilik Eğitiminin Modernleşmesi Sürecinde Leyli Tüccar Kaptan Mektebi

Authors : Mürvet Mutlu KARAKAYA

Pages : 219-259

Doi:10.26650/oba.1077801

View : 13 | Download : 6

Publication Date : 2022-07-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Leyli Tüccar Kaptan Mektebi, Osmanlı İmparatorluğu döneminde ticari gemiler için kaptan yetiştirmek üzere İstanbul’da açılan ve varlığı belgelerle kanıtlanabilen yüksekokul niteliğindeki ilk kurumdur. Sultan II. Abdülhamit’in okulun kuruluşunu ve nizamnamesini onaylayan iradesi 5 Aralık 1884 tarihlidir. Ancak bütçeden ödenek sağlanmasının ve açılış için gerekli hazırlıkların tamamlanmasının uzun süre alması nedeniyle okul, 21 Mart 1887 tarihinde açılabilmiştir. Bahriye Mektebi’nin özel bir şubesi olarak kurulan okulun misyonu, yabancılar elindeki deniz ticaretinde Osmanlı tebaasının da var olmasını sağlamaktır. Bu amaca yönelik olarak nizamnamede kuvvetli bir ders programı ve işleyiş oluşturulmuştur. Ancak uygulamada bazı yetersizlikler ve aksaklıklar ortaya çıkmış ve kısa süre içinde ciddi bir istihdam sorunu başlamıştır. Bu sorun, mezunların donanmanın alt kadrolarında işe alınmasıyla çözülmeye çalışılmıştır. Fakat bu çözüm okulun kuruluş amacına uygun olmadığı gibi mezunlar arasında da memnuniyet yaratmamıştır. Böylece okul en son 1905-06 döneminde kendi adıyla eğitim verdikten sonra, Bahriye Mektebi bünyesine alınmıştır. Devam eden öğrencilere son üç yıl için, ticari veya askeri diploma tercih imkânı verildikten sonra okul 1909’da kapatılmıştır.
Keywords : Osmanlıda modernleşme, Sivil denizcilik, Deniz ticareti, kaptanlık, Bahriye Mektebi