İnşaat Mühendisi ve Amatör Matematikçi Aram Margosyan’ın İstatistik Üzerine Görüşleri

Authors : Semiha Betül BAYAM TAKICAK, Alp EDEN

Pages : 33-65

Doi:10.26650/oba.1133163

View : 13 | Download : 11

Publication Date : 2023-01-06

Article Type : Research Paper

Abstract :Aram Margosyan insert ignore into journalissuearticles values(1853-1931);, Paris’teki École des Ponts et Chaussées’den insert ignore into journalissuearticles values(Köprüler ve Yollar Okulundan); mezun olduktan sonra Nafia Vekâleti’ne bağlı olarak Demiryolları’nda çalışmaya başlamış ve burada müdürlüğe kadar yükselmiştir. Nafia Vekâleti’nde çalışırken Hendese-i Mülkiye’de matematik ve mühendislik dersleri vermiş ve kitaplar yayınlamıştır. Osmanlı Türkiye’sindeki değişik görevlerinin yanı sıra Fransa’daki amatör matematikçiler grubu içinde kendine yer edinmiştir. Sihirli kareler konusundaki Fransızca kitabı, meşhur bir İngilizce eğlence matematiği kitabının Fransızca uyarlanması içinde alt bir bölüm olarak tekrar yayınlanmıştır. Margosyan, yurtdışındaki tanınmışlığını, “Margossian Method”u da içeren, bu esere borçludur. Fransız amatör matematikçi André Gérardin’in yönettiği Sphinx-Œdipe dergisinde yayınladığı ilk yazısında, Margosyan açık bir problemi çözdüğünü iddia etmiştir. Margosyan da Sphinx-Œdipe dergisinin kurucuları arasındadır. Osmanlı Mühendisler ve Mimarlar Cemiyeti Mecmuası’na, artık Osmanlı Demiryolları müdürü olmadığını vurguladığı iki mektup göndermiştir. Özellikle çıkarımsal istatistiğin önemini örneklerle anlatan mektubu, Margosyan’ın geniş bir matematik kültürünün göstergesidir. Bu makalemizde, Margosyan’ın hayatı hakkındaki bazı bilgileri sunduktan sonra istatistik yazısındaki görüşlerinin matematiksel içeriklerini değerlendirip bu yazıyı kaleme alma nedenini de anlamaya çalıştık.
Keywords : Aram Margosyan, Margossian, çıkarımsal istatistik, Matematik tarihi, Sihirli kareler, Euler subay problemi, Osmanlı İmparatorluğu, Türkiye