Kuraklık ve Kıtlıkla Gelen Felaket: Osmanlı Sıhhiye İdaresi Hekimlerine Göre 1858-1859 Bingazi Veba Salgını

Authors : Özgür YILMAZ

Pages : 311-349

Doi:10.26650/oba.1185872

View : 46 | Download : 43

Publication Date : 2023-07-06

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarih boyunca milyonlarca insanın ölümüne neden olan veba salgınları on sekizinci yüzyılın başlarından itibaren Batı Avrupa için bir sorun olmaktan çıksa da ticaret yollarının üzerinde bulunan Osmanlı coğrafyasında görülmeye devam etmiş ve on dokuzuncu yüzyılın ilk yarısına kadar Osmanlı ülkesini etkilemeyi sürdürmüştür. Veba, 1830’lardan sonra eski gücünü yitirse ve kısmen kontrol altına alınsa da imparatorluğun değişik yerlerinde görülmüştür. Dönemin tıp çevrelerini şaşırtacak şekilde vebanın ortaya çıktığı yerlerden birisi de Bingazi olmuştur.1858’de ortaya çıkan salgın önceleri tifüs zannedilmiş; ancak daha sonra yapılan incelemeler ile veba olduğu ortaya çıkmıştır. Bu salgını ilginç kılan özeliklerden birisi de Osmanlı Sıhhiye İdaresi’nin salgınla mücadele kapsamında bölgeye gönderdiği hekimler ve faaliyetleriydi. Bu hekimlerin bölgede yaptıkları incelemeler ve gerçekleştirdikleri faaliyetler hakkındaki raporları, 1858-1859 Bingazi veba salgını hakkında ayrıntılı incelemeler yapmayı mümkün kılmaktadır. Bu çalışma, hekimlerin raporları ve arşiv belgeleri üzerinden bu salgının hikâyesini ortaya koymayı amaçlamaktadır.
Keywords : Veba, Bingazi, Osmanlı Sıhhiye İdaresi, Meclis i Tahaffuz, Sıhhiye müfettişi