Osmanlı Ordusunda Sağlık Organizasyonun İşleyişi ve Orduda Kullanılan İlaçlar ile Sağladığı Faydalar (On Sekizinci Yüzyıl Örneği)

Authors : Ömer Çağatay

Pages : 107-136

Doi:10.26650/oba.1318591

View : 86 | Download : 110

Publication Date : 2024-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir savaşın başarıyla sonuçlanmasının temel parametrelerinden biri etkili bir organizasyon ağının kurulmasıdır. Organizasyon, farklı parçaları bir araya getirerek bütünü kontrollü bir şekilde idare etme biçimidir. Bu girift yapı Osmanlı Devleti için, ordunun İstanbul’dan hareketinden başlayıp, dönüşüne kadar olan süreci kapsamaktadır. Bu organizasyon ağı içerisinde ordunun beslenmesi, yük ve binek hayvanları ile deniz ulaşım araçlarının temini, yol ve köprülerin düzenlenmesi, menzil noktalarında ordunun ihtiyacı olan malzemelerin hazırlanması, mühimmatın tedariki, sefer finansmanının kontrollü ve hazineye yük olmayacak şekilde eşit olarak paydaş edilmesi gibi birçok durum yer almaktadır. Öte yandan organizasyon ağını kapsayan başka bir etmen, sefere katılan askerin sağlık durumudur. Bunun için seferde görev alacak hekim, cerrah, tabip ve yardımcılarını temin edip eksiklerini (ecza malzemesi, çadır, mutfak aletleri ve yük hayvanları) gidererek savaşa hazır hale getirilmesi gerekir. Diğer etmenler gibi sağlık alanındaki hazırlıkların da savaşın sonucuna etki eden değişkenler arasında olduğu unutulmamalıdır. Buradan hareketle yapılan araştırma neticesinde bu çalışmada on sekizinci yüzyılda Osmanlı ordusundaki sağlık organizasyonunun nasıl gerçekleştirildiği üzerinde durulacaktır. Diğer taraftan sefere katılan sağlık mensuplarının kimler olduğu, ihtiyaçlarının nasıl giderildiği, hangi malzemelerin verildiği, ilaçların neler olduğu ve bu ilaçların hangi hastalıkları tedavide kullanıldığına değinilecektir.
Keywords : Osmanlı Ordusu, Sefer, Hekim Tabip Cerrah, Beslenme, Harcırah, İlaç