Kadın ve Erkeklerde Olumsuz Değerlendirilme Korkusunun Belirlenmesinde Algılanan Ebeveyn Tutumları ve Benlik Saygısının Rolü

Authors : Sinem CANKARDAŞ

Pages : 79-97

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2019-06-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Alan yazındaki bulgular olumsuz değerlendirilme korkusunun beden dismorfik  bozukluğu, yeme bozuklukları, sosyal kaygı gibi birçok bozuklukla ilişkili olduğuna  işaret etmektedir. Bu nedenle olumsuz değerlendirilme korkusunun ortaya çıkışında  etkili olan faktörlerin tespit edilmesi, ruh sağlığı alanında önleyici programlar  geliştirmede oldukça önemlidir. Olumsuz değerlendirilme korkusunun düşük  benlik saygısı ve reddedici ebeveyn tutumları ile ilişkili olduğuna dair çalışmalar  bulunsa da bu konudaki bilgi yeterli değildir. Yapılan bu çalışmada hem kadın ve  erkeklerin ebeveynlerinden farklı tutumlar gördüğü varsayımını test etmek hem de  kadın ve erkeklerde olumsuz değerlendirilme korkusunun belirlenmesinde benlik  saygısı ve algılanan ebeveyn tutumlarının rolünün araştırılması amaçlanmıştır. Bu  amaçla 125’i kadın olmak üzere 230 üniversite öğrencisi Rosenberg Benlik Saygısı  Ölçeği, Kısaltılmış Algılanan Ebeveyn Tutumları Ölçeği Çocuk Formu ve Olumsuz  Değerlendirilme Korkusu Ölçeği Kısa Formu doldurmuştur. Yapılan bağımsız gruplar  için t testi sonucu ebeveynden algılanan duygusal sıcaklık ve reddedicilik puanlarının  cinsiyete göre farklılaştığı görülmüştür. Buna göre kadınlar ebeveynlerinden daha fazla  duygusal sıcaklık görürken, erkekler daha fazla reddedici tutumlar deneyimlemektedir.  Kadın ve erkeklerde olumsuz değerlendirilme korkusunu yordayan değişkenleri  tespit edebilmek için iki ayrı regresyon analizi yapılmıştır. Kadınlarda düşük benlik  saygısının olumsuz değerlendirilme korkusundaki varyansın %12’sini açıkladığı  ancak erkeklerde benlik saygısının olumsuz değerlendirilme korkusunu belirleyen bir  değişken olmadığı görülmüştür. Bunun yerine erkeklerde ebeveynin aşırı koruyucu  tutumunun olumsuz değerlendirilme korkusu üzerinde etkili bir değişken olduğu  ve olumsuz değerlendirilme korkusu düzeyindeki varyansın %20’sini açıkladığı  bulunmuştur. Elde edilen bulgular, hem olumsuz değerlendirilme korkusunun  ortaya çıkışında etkili faktörlerin araştırılmasında hem de önleyici müdahaleler  geliştirilmesinde toplumsal cinsiyet rolü beklentilerinin de göz önünde bulundurulması  gerektiğine işaret etmektedir. Çalışmanın bulguları ışığında kadınlarda benlik saygısını  geliştirmeye yönelik bireysel müdahalelerin, erkeklerde ise ebeveynleri hedef alan ve  olumlu ebeveyn tutumlarını geliştirmeye yönelik eğitim programlarının etkili önleyici  müdahaleler olabileceği düşünülmüştür.
Keywords : Algılanan ebeveyn tutumları, olumsuz değerlendirilme korkusu, benlik saygısı, sosyal anksiyete, cinsiyet