Duygusal Uyarılmışlığın Tanıma Belleği Üzerindeki Ketleyici Etkisi: Nesne içi ve Nesneler arası Bağlantıların Karşılaştırılması

Authors : Aslan KARAASLAN, Nour SİAKİROGLOU, Aycan KAPUCU

Pages : 293-320

Doi:10.26650/SP2019-0020

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2019-12-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Nesne Temelli İlişkilendirme Kuramı’na göre, duygusal uyarılmışlık bir uyaranın içsel özelliğiyle olan bağlantısının hatırlanmasını kolaylaştırırken, dışsal özelliğiyle olan bağlantısının hatırlanmasını zayıflattığını ya da bu bağlantının hatırlanmasına bir etkisi olmadığını öne sürmektedir. Bu çalışma, nesne içi ve nesneler arası bağlantıların bellekte güncellenmesinde negatif duygusal uyarılmışlığın etkilerini araştırmayı amaçlamıştır. Negatif duygusal uyarılmışlık içerikli içsel insert ignore into journalissuearticles values(nesne içi); eşleşmelerin dışsal insert ignore into journalissuearticles values(nesneler arası); eşleşmelere göre daha yüksek düzeyde ileriye ket vurmaya neden olması beklenmiştir. Duygu koşulları için seçilen öfkeli, üzgün ve nötr yüz ifadeleri, nötr nesneler olarak çeşitli şapkalar ile eşleştirilmiştir. Nesne içi koşulda şapka, yüz ifadesinin üzerinde bitişik şekilde nesnenin içsel bir özelliği olarak sunulmuşken, nesneler arası koşulda yüz ifadesinin yanında ayrık dışsal bir özellik olarak sunulmuştur. Katılımcılar ilk önce bir dizi yüz-şapka eşleşmelerini öğrenmişler, ardından daha önce gördükleri yüzler ile yeni şapka eşleşmelerini öğrenmişlerdir. Test aşamasında katılımcılar, yarısı doğru yarısı yanlış eşleştirilerek sunulan ikinci listedeki eşleşmelerin doğru mu, yanlış mı olduğuna karar vermişlerdir. Elde edilen veriler Sinyal Tespit Kuramı temelinde incelenmiştir. Sonuçlar nesne içi koşuldaki öfkeli yüzşapka eşleşmelerinin yanlış alarm insert ignore into journalissuearticles values(YA); oranının, nesneler arası koşuldaki öfkeli yüz-şapka eşleşmelerinin YA oranına göre daha yüksek olduğunu göstermiştir. Yüksek YA oranı, negatif duygusal uyarılmışlık koşulunda nesne içi eşleşmelerin güncellenmesinin zorlaştığına işaret etmektedir. Bellek duyarlılığı insert ignore into journalissuearticles values(d’); analizi sonuçlarına göre her bir duygu açısından nesneler arası eşleşme koşulundaki katılımcılar, nesne içi eşleşme koşulundaki katılımcılara göre doğru ve yanlış eşleşmeleri birbirlerinden daha iyi ayırt edebilmişlerdir. Hem YA hem duyarlılık sonuçları birlikte ele alındığında, araştırma hipotezlerinin desteklendiği, nesne içi eşleşme koşulunda yüksek uyarılmışlığın ileriye ket vurmaya yol açtığı ve böylece belleğin güncellenmesini zorlaştırdığı görülmektedir. Bu sonuçlar Nesne Temelli İlişkilendirme Kuramı’nın, duygusal uyarılmışlığın nesne içi bilginin hatırlanmasında güçlendirici etki ortaya çıkarttığı açıklamasını desteklemektedir.
Keywords : Belleğin güncellenmesi, ileriye ket vurma, bağlantısal bellek, duygusal bellek, negatif duygusal uyarılmışlık