Yemeden Beklentiler Ölçeği ile Zayıflıktan ve Yemeyi Kısıtlamaktan Beklentiler Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması ve Psı̇kometrı̇k Özellı̇klerı̇nı̇n İncelenmesi

Authors : Seda SAPMAZ YURTSEVER, Günay Serap TEKİNSAV SÜTCÜ

Pages : 133-164

Doi:10.26650/SP2022-884579

View : 19 | Download : 14

Publication Date : 2022-04-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Yeme bozuklukları, en temelde aşırı yeme ve yiyeceği aşırı kısıtlama olmak üzere iki farklı davranış örüntüsü ile kendini göstermektedir. Yeme bozukluklarına uygun müdahale yaklaşımlarının geliştirilmesinde yeme davranışının altında yatan bilişsel, sosyal ve duygusal motivasyonların anlaşılması ve yeme ile ilgili belirli problemlerin daha iyi tanınması önemlidir. Bu bakımdan bu çalışmada yeme davranışı ile ne tür kazanımların hedeflendiğini değerlendiren Yemeden Beklentiler Ölçeği insert ignore into journalissuearticles values(EEI); ile diyet davranışı ve zayıflık isteğinin altındaki beklentileri değerlendiren Zayıflıktan ve Yemeyi Kısıtlamaktan Beklentiler Ölçeği’nin insert ignore into journalissuearticles values(TREI); Türkçeye uyarlanması ve ölçeklerin psikometrik özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini 329 kadın üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Söz konusu ölçeklere ek olarak, ölçeklerin yapı geçerliklerini sınamak amacıyla Yeme Bozuklukları Değerlendirme Ölçeği, Üç Faktörlü Yeme Ölçeği, Edinburgh Bulimiya Araştırma Testi ve Lezzetli Şeyler Yeme Nedenleri Ölçekleri kullanılmıştır. Ölçekler için ayrı ayrı yürütülen doğrulayıcı faktör analizleri, EEI’nın Türkçe Formu insert ignore into journalissuearticles values(T-EEI); için beş faktör [χ2insert ignore into journalissuearticles values(94, N = 329); = 198,71 p <.000, χ2/df = 2.11, GFI =.93, NFI =.94, CFI = .97 RMSEA=.058]; TREI’nın Türkçe formu insert ignore into journalissuearticles values(T-TREI); için ise tek faktör [χ2 insert ignore into journalissuearticles values(2, N = 329); = 5,318 p <.000, χ2/df = 2.66, GFI =.99, NFI =.99, CFI = .99 RMSEA=.071] olmak üzere ölçeklerin orijinal faktörleri ile tutarlı yapıları ortaya koymuştur. Güvenirlik analizleri sonucunda, T-EEI’nın alt boyutları için Cronbach alfa iç tutarlılık katsayılarının .75 ile .95 arasında, test-tekrar test güvenirlik değerlerinin ise .63 ile .83 arasında değiştiği saptanmıştır. T-TREI’nin Cronbach alfa iç tutarlık katsayısının .98, test tekrar test güvenirlik katsayısının ise .70 olduğu bulunmuştur. Ölçüm araçlarının yapı geçerliklerini sınamak amacıyla kullanılan ölçeklerle pozitif yönde anlamlı korelasyonlar elde edilmiştir. Sonuçlar, her iki ölçeğin de Türkçe formlarının geçerli ve güvenilir olduğunu ortaya koymuştur. Alanyazınla tutarlı sonuçlardan hareketle, uyarlanan ölçüm araçlarının yeme bozuklukların teşhisi ve tedavisinde etkili birer değerlendirme aracı olarak kullanılabileceği önerilmektedir.
Keywords : Yeme, zayıflık, beklentiler, ölçek uyarlama, psikometrik özellikler