İnsanları Hayvanlardan ve Robotlardan Ayıran Özelliklerin Atfedilmesinde Kadınsı ve Erkeksi Cinsiyet İfadesinin Etkisi

Authors : Veysi TANRİVERDİ, Meral GEZİCİ YALÇIN

Pages : 667-698

Doi:10.26650/SP2022-1067397

View : 17 | Download : 4

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Cinsiyetle ilgili değişkenlerin insanlık algısı üzerinde etkisi var mıdır? Bu araştırma sorusundan türetilen hipotezleri test etmek amacıyla 2 insert ignore into journalissuearticles values(cinsiyet: kadın ismi veya erkek ismi); x 2 insert ignore into journalissuearticles values(cinsiyet ifadesi: kadınsı görünüm veya erkeksi görünüm); x 2 insert ignore into journalissuearticles values(cinsel yönelim bilgisi: kadın sevgili ismi veya erkek sevgili ismi); gruplararası faktöryel desenin kullanıldığı iki deney yapılmıştır. İnsanlık algısı, insanı hayvanlardan insert ignore into journalissuearticles values(insan biricikliği); ve robotlardan insert ignore into journalissuearticles values(insan doğası); ayıran özelliklerin hedef kişiye ne derece atfedildiği üzerinden elde edilmiştir. Toplamda 131 üniversite öğrencisinin insert ignore into journalissuearticles values(Ortyaş = 20.05; SS = 2.12; 59 kadın, 72 erkek); yer aldığı birinci deneyde, sadece cinsiyet ifadesinin temel etkisinin anlamlı olduğu bulunmuştur. Buna göre, kadınsı cinsiyet ifadesine insert ignore into journalissuearticles values(yani kadınsı görünüme); sahip kişilere erkeksi cinsiyet ifadesine insert ignore into journalissuearticles values(yani erkeksi görünüme); sahip olanlara kıyasla insan doğasına ait özellikler anlamlı şekilde daha fazla atfedilmiştir. Toplam 146 üniversite öğrencisinin insert ignore into journalissuearticles values(Ortyaş = 21.59 SS = 1.69, 105 kadın, 41 erkek); katıldığı ikinci deneyde ise hem cinsiyet ifadesinin hem de cinsel yönelim bilgisinin temel etkileri anlamlı farklar ortaya çıkarmıştır. Kadınsı cinsiyet ifadesine sahip olacak şekilde betimlenen koşuldaki bireylere erkeksi cinsiyet ifadesine sahip olacak şekilde betimlenenlere kıyasla ve eşcinsel olduğu söylenen koşuldaki kişilere heteroseksüel olduğu söylenen koşuldaki kişilere kıyasla insan doğasına ait özellikler anlamlı şekilde daha fazla atfedilmiştir. Ayrıca ikinci çalışmada, cinsiyet ve cinsiyet ifadesinin ortak etkisinin anlamlı olduğu; insan biricikliğine ait özelliklerin, erkeksi cinsiyet ifadesine sahip olan erkeklere insert ignore into journalissuearticles values(cinsiyetle uyumlu cinsiyet ifadesi); erkeksi cinsiyet ifadesine sahip olan kadınlara insert ignore into journalissuearticles values(cinsiyetle uyumsuz cinsiyet ifadesi); kıyasla daha çok atfedildiği bulunmuştur. İkinci çalışmada yazılı materyal insert ignore into journalissuearticles values(vinyet); yerine görsel materyalin insert ignore into journalissuearticles values(fotoğraf); kullanılması, cinsiyet ve cinsiyet ifadesinin ortak etkisine ve cinsel yönelime ilişkin hipotezlerin desteklendiği bulgular ortaya çıkarmıştır. Genel olarak değerlendirildiğinde, mevcut bulguların kadınsılığın doğayla ve duygusallıkla, erkeksiliğin ise kültürle ve rasyonellikle özdeşleştirildiğini ortaya koyan alan yazınla uyumlu yönde olduğu görülmektedir. Cinsiyet ifadesinin cinsiyetten ve cinsel yönelimden bağımsız bir değişken olduğunun ortaya konması, bu araştırmanın alana en önemli katkısıdır. Saç kesimi, giyim şekli gibi fiziksel görünümle dışa vurulan ve cinsiyetin önemli bir edimsel yönü olan cinsiyet ifadesi, insanlık algısında fark ortaya çıkarmaktadır.
Keywords : Cinsiyet İfadesi, İnsanlık Algısı, İnsandışılaştırma, İnsan Doğası, İnsanın Biricikliği