Kadın Kimliğiyle Özdeşleşme ve Kolektif Eylem Arasındaki İlişkide Sosyal Yaratıcılık Stratejilerinin Aracı Rolü

Authors : Nuri Akdoğan, Kenan Alparslan, Deniz Bilger

Pages : 203-234

Doi:10.26650/SP2021-941174

View : 125 | Download : 54

Publication Date : 2024-08-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Sosyal kimlik kuramı, sosyal yaratıcılık stratejilerinin kolektif eylem yönelimi gibi sosyal değişime yönelik eğilimleri zayıflattığını ve mevcut sosyal statü sistemini pekiştirerek devamlılığını sağladığını öne sürmektedir. Ancak çeşitli bulgular, en azından “iç grubun niteliklerine yüklenen değerleri olumlu yönde değiştirme” stratejisi için durumun böyle olmadığını göstermektedir. Bulgular, iç grupla özdeşleşme arttıkça söz konusu stratejinin bireyleri sosyal rekabete girişmeye ve böylece sosyal değişimi gerçekleştirmeye motive ettiğine işaret etmektedir. Türkiye’de yaşayan 219 kadın üniversite öğrencisiyle yapılan bu araştırmanın temel amacı, özdeşleşme ile kadınların sosyal konumunu iyileştirmeye yönelik kolektif eylemlere katılma yönelimi arasındaki ilişkide sosyal yaratıcılık stratejilerinin aracı rolünü bir yapısal eşitlik modeli içinde incelemektir. Tespit edilebilecek ilişkilerin politik görüşten kaynaklanmadığından emin olmak amacıyla, politik görüş modele kontrol değişkeni olarak dâhil edilmiştir. Mevcut çalışma bir yandan yaratıcılık stratejilerinin kolektif eylem yönelimiyle ilişkisini sınaması diğer yandan özdeşleşme ve kolektif eylem yönelimi arasındaki ilişkide aracı rol oynayan yeni bir mekanizma ortaya koyması açısından özgün bir niteliğe sahiptir. Yapısal eşitlik modelinin sonuçları, kolektif eylem yönelimini karşılaştırma grubunu değiştirme stratejisinin negatif, yeni karşılaştırma boyutu ve kimliğe yüklenen değerleri olumlu yönde değiştirme stratejilerinin ise pozitif yönde yordadığını göstermektedir. Ayrıca, katılımcıların politik görüşleri sola kaydıkça kolektif eylem yönelimleri artmaktadır. Kadın kimliğiyle özdeşleşme ve kolektif eylem yönelimi arasındaki ilişkide karşılaştırma grubunu değiştirme negatif, diğer iki strateji pozitif yönde aracı rol oynamaktadır. Bu bulgular, sosyal yaratıcılık stratejilerinin, sosyal eşitsizliği azaltmaya ve statüyü yükseltmeye yönelik olan kolektif eylemler açısından önemli sonuçları olabileceğine işaret etmektedir. Bulgulardan hareketle sosyal yaratıcılık stratejilerinin sadece iç grup kimliğine olumlu bir içerik kazandırarak özsaygıyı arttıran, bütünüyle bilişsel nitelikte stratejiler değil, aynı zamanda kolektif eyleme yönelik motivasyonu güçlendiren veya zayıflatan araçlar olduğu söylenebilir.
Keywords : Sosyal yaratıcılık stratejileri, kolektif eylem yönelimi, özdeşleşme, kadın kimliği