Topkapı Sarayı’nın Kitap Hazinesinin İki Câmi ‘ü`t- Tevârîh Nüshası Hakkında (H.1653-H.1654)

Authors : Zeren TANINDI, Filiz ÇAĞMAN

Pages : 187-257

View : 18 | Download : 12

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Câmi‘ü’t-Tevârîh, İlhanlı hükümdarı Gazan Han döneminde insert ignore into journalissuearticles values(s. 1295-1304); yazımına başlanan ve Sultan Olcayto döneminde insert ignore into journalissuearticles values(s. 1304-1316); tamamlanan bir tarih kitabıdır. Bu kitabın müzehhep ve musavver nüshaları 14.-16. yüzyıllar arasında hazırlanmıştır. Ancak yazıldığı dönemde tamamlanmış, metni, tezhipleri, tasvirleri ve cildi eksiksiz bir nüsha günümüze gelmemiştir. Bunlar arasında biri Arapça, ikisi Farsça resimli ve müzehhep, fakat sayfaları eksik ve tamir görmüş üç kopyanın metni ve resimleri insert ignore into journalissuearticles values(bazıları sonradan yapılmış olmakla birlikte); İlhanlı döneminde hazırlanmıştır. Bunlardan iki Farsça nüsha Topkapı Sarayı Kütüphanesi’ndedir insert ignore into journalissuearticles values(H.1653 ve H.1654);. Bu satırların yazarları kitapları Osmanlı-Safevi ilişkileri çerçevesinde değerlendiren 1996 tarihli makalelerinde, Câmi‘ü’t-Tevârîh’in Saray Kütüphanesi’nde olan iki Farsça nüshasını da o güne kadar üzerinde durulmayan bu ilişkiler bağlamında incelemiş ve kitapların hayat hikâyesini zenginleştiren yepyeni bilgiler sunmuşlardı. Yaklaşık doksan yıldır İslam’da resim konusunu çalışanlar tarafından bilinen kitapların fizikî özelliklerinin, bölümlerinin, tasvir konularının ve üslup özelliklerinin, kolaylıkla kavranıp, rahatlıkla okunabileceği, içinde yeni bulguların ışığında yapılmış bir değerlendirme metninin de yer aldığı, Türkçe yazılmış ayrıntılı bir kataloğa hâlâ ihtiyaç olduğunu fark ettik. Bu ihtiyaca dayanarak Saray’ın kitap hazinesinin iki Câmi‘ü’t-Tevârîh nüshasının yıllar önce hazırladığımız ancak yayınlayamadığımız kataloğunu, yeni bilgiler, yorumlar ve son araştırmalarla birlikte değerlendirerek yayınlamaktayız.
Keywords : Topkapı Sarayı, Herat, Şeyh Safî, Reşideddin, Şahruh