Maktûl Mimarbaşı Mustafa Ağa

Authors : Aysu ATEŞ

Pages : 89-114

Doi:10.26650/sty.2023.1214046

View : 43 | Download : 35

Publication Date : 2023-06-26

Article Type : Research Paper

Abstract :XVII. yüzyılda Osmanlı siyasi yaşamında meydana gelen olumsuz gelişmeler, devletin idari ve yönetim mekanizmasının zarar görmesine neden olmuştur. Bu durum, mimarların siyasete olan ilgisinin artmasına ve zamanla saray entrikalarına katılmalarının yolunu açmıştır. Çağın mimarlarının sanatsal, teknik ve estetik yönleri yerine genellikle politik oyunlar içinde anılmaları, aynı zamanda Osmanlı mimarının değişen konumuna da işaret etmektedir. Mimar Mustafa Ağa, dönemin entrikalarının baş aktörlerinden Mimar Kasım Ağa ve -ağırlıkla Cinci Hoca olarak tanınan- Hüseyin Efendi gibi kişilerle dolaylı münasebetleri, defalarca mimarbaşılık görevinden azledilmesi ve sonunda Sadrazam Fazıl Ahmed Paşa’nın düşmanlığını kazanarak katledilmesi dolayısıyla çağın en ilginç tarihi kişiliklerinden birisidir. Osmanlı mimarlarına dair yapılan çalışmalarda geri planda kalan Mimar Mustafa Ağa’nın entrikalarla dolu yaşamının ele alındığı bu çalışmada, mimarın görev süreleri belirlenmiş, ölüm tarihi ve nedeni tespit edilmiş, başmimarlığı döneminde İstanbul’da inşa edilen çeşitli türdeki mimari eserler ana hatlarıyla incelenmiştir. Bununla birlikte, Mustafa Ağa konusundaki birçok belirsizlik, Osmanlı arşiv belgelerine dayanılarak tartışılmıştır. Ağırlıkla Osmanlı arşiv belgeleri, kadı sicilleri ve Osmanlı tarihçilerinin eserlerine dayanılarak hazırlanan çalışmada, XVII. yüzyılın mimarlık ortamında, sanat ve siyaset ilişkisi çerçevesinde Mimar Mustafa Ağa’nın konumu belirlenmeye çalışılmıştır.
Keywords : Başmimar, Mustafa Ağa, Osmanlı Mimarı, Osmanlı Mimarlık Ortamı, XVII Yüzyıl