Edirne Rüstem Paşa Kervansarayında Köşk Mescit Geleneğinin İzleri

Authors : Nçiçek AKÇIL HARMANKAYA

Pages : 35-59

Doi:10.26650/sty.2023.1220409

View : 40 | Download : 28

Publication Date : 2023-06-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Rüstem Paşa Kervansarayı Edirne kent merkezinde yer almakta olup 1560-61 yılında Sadrazam Rüstem Paşa tarafından Mimar Sinan’a yaptırılmıştır. Büyük avlulu ve küçük avlulu olarak iki bölümden oluşan yapı iki katlı kervansarayların en gelişmiş örneği olarak kabul edilmektedir. Kervansarayın büyük avlusu ortasında şadırvan üzerinde bir köşk mescit bulunduğu bilinmektedir. Günümüzde mevcut olmayan bu köşk mescit 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı’nda yıkılmıştır. Süheyl Ünver arşivinde Tosyavizade Rifat Osman’a ait olduğu belirtilen 1830 tarihli bir çizimi bulunan yapı dönemi içinde özel bir öneme sahiptir ve daha önce yeterince incelenmemiştir. Rüstem Paşa vakfiyesinde de adına rastladığımız bu köşk mescit, Osmanlı dönemi kervansarayları arasında uygulanan bir örnek olması bakımından da oldukça önemlidir. Bu çalışmada, söz konusu köşk mescit ve çizimi üzerinde durularak tarihi ve mimari özellikleri incelenmiş, Anadolu’daki benzer köşk mescit örnekleri ile karşılaştırılarak bir değerlendirmesi yapılmıştır. Rüstem Paşa vakfiyesi ve arşiv belgelerinden yola çıkarak Rüstem Paşa Kervansarayında bir köşk mescit inşa edildiği tespit edilmiştir. Anadolu Selçuklu kervansarayları ve Erken Osmanlı dönemi hanlarından sonra Osmanlı dönemi kervansaray mimarisinde de Mimar Sinan tarafından köşk mescit geleneğinin devam ettirildiği anlaşılmıştır.
Keywords : Edirne, Mimar Sinan, Rüstem Paşa, Kervansaray, Köşk Mescit