Çerkeslerde Vatana Dönüş Sürecinin Uzun Öyküsü [The Long Story of the Circassian Repatriation Process to the Homeland]

Authors : Ömer Aytek KURMEL

Pages : 43-56

Doi:10.21488/jocas.1220595

View : 198 | Download : 152

Publication Date : 2023-05-31

Article Type : Other Papers

Abstract :Sovyetler Birliğinin 1943 yılı gibi erken bir tarihte Batı’daki Sovyet muhaceretini geri getirmeyi resmi politika haline getirmiş olmasına karşın, Çerkes diasporası Kafkasya’ya dönüş düşüncesini ancak 1960’lı yılların ortasında, üstelik kendisini merkeze alarak tartışmaya başladı. Moskova, savaş sonunda Batı ülkelerinde kalan kalabalık Sovyet muhaceretini kendi güvenliği için bir tehdit olarak algılıyor ve geri getirmek istiyordu. Stalin’in ölümünden sonra ayrıntılı bir göçmen politikası oluşturan Kremlin, sorumluluğu farklı biçimde dağıtarak değişik göçmen kategorileri kurguladı. Dönüş kampanyası Güney Amerika’dan dönen birkaç yüz kişi dışında başarılı olmasa da göçmen toplulukları içinde güvensizlik tohumları ekmeyi başardı. Çerkesler düzleminde, Türkiye dışındaki ülkelerde yaşayan Çerkesler dönüş konusuna daha yapıcı yaklaştılar. NATO üyesi Türkiye’deki Çerkeslerin tutucu kesimleri dönüş kampanyasını Sovyet komplosu olarak şeytanlaştırdılar. Dönüş tezini soğukkanlılıkla tartışmayı beceremeyen Türkiye Çerkesleri, etkisi bugün bile hissedilecek biçimde Suriyeli ve Ürdünlü soydaşlarının gerisinde kaldılar
Keywords : Sovyetler Birliği, dönüş, Çerkes diasporası, Sovyet muhacereti, İkinci Dünya Savaşı, Soğuk Savaş, USSR, repatriation, Circassian diaspora, Soviet emigration, World War II, Cold War