OSMANLI DÖNEMİNDE BOSNA HERSEK`TE ÇIKAN İLK ÖZEL TÜRKÇE GAZETE GÜLŞEN-İ SARAY

Authors : Salih SEYHAN

Pages : 100-116

Doi:10.18094/si.22531

View : 12 | Download : 12

Publication Date : 2013-11-19

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti`nin uç vilayetlerinden biri olan, çok farklı etnik ve dini bir yapıya sahip olan Bosna Hersek`te XIX y.y.da devletin içinde bulunduğu ciddi problemlerin çok daha fazla hissedildiği söylenebilir. Avusturya Macaristan İmparatorluğu`nın Katolikler, Rusya`nın da Ortodokslar üzerindeki etkileri bölgeyi çok daha hassas bir duruma getirmiştir. Matbaanın kurulduğu dönemde Bosna Hersek`te genel durum, Bosna`da devlet matbaasının kuruluşu, yabancıların basın yoluyla Osmanlı tebaasını etkileme gayretleri, gazeteye duyulan ihtiyaç, gazetenin üstlendiği görevler ve ilk çıkan gazeteler çalışmamızın içeriği içinde yer alan konulardandır. Çalışmaya başlarken öncelikle Türkiye`de ve Bosna Hersek`te konu ile ilgili yapılmış çalışmaları taradık. Daha sonra, dört ay süre ile Bosna Hersek`te ikamet ederek Saraybosna Üniversitesi Felsefe Fakültesi Türkoloji Bölümünde Osmanlı Dönemi gazeteciliği ile ilgili çalışma yapmış veya yapmakta olan akademisyenlerle görüştük. Eğitimlerinin bir bölümünü Türkiye`de yapmış olan ve çok iyi derecede Türkçe bilen, Boşnak Türkoloji master ve doktora öğrencilerinden tercüme ve rehberlik hizmeti aldık. Son olarak Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesinde, Gülşen-i Saray Gazetesinin mevcut sayılarını inceledik. Osmanlı Döneminde Bosna Hersek`te Türkçe gazeteler konusunda bir çok yerel çalışma olmasına rağmen, Türkiye`de yapılanların sayısının yeterli olduğunu söylemek mümkün değildir. Çalışmada öncelikle, ilk özel Türkçe gazete olan Gülşen-i Saray gazetesinin içeriği ve gazeteyi çıkaran Bosna Hersek`in ilk Müslüman gazetecisi olan Mehmed Şakir Kurtçehayiç hakkında bilgi verilecektir. Sonuç bölümünde yerel gazeteler ile ilgili yapılan çalışmaların önemine değinilecektir.
Keywords : Gulşen i Saray, Sarajevsky Cvjetnik, Bosna`da ilk Türkçe gazete, Mehmet Şakir Kurtçehayiç