Sovyetler Birliği’nde Din Karşıtı Propaganda: 1917-1960 Dönemi Üzerine Bir Değerlendirme

Authors : İsmailcan DOĞAN

Pages : 408-431

Doi:10.18094/josc.776046

View : 18 | Download : 14

Publication Date : 2021-01-15

Article Type : Review Paper

Abstract :1917 yılında Rusya’da Bolşeviklerin iktidarı ele geçirmesiyle Rusya’da yeni bir dönem başladı. Ekim Devrimi olarak adlandırılan bu dönemden sonra kurulan Sovyetler Birliği, döneminin en etkili güçlerinden biriydi. Lenin öncülüğünde kurulan devlet sosyalist dünya görüşüyle yönetilmekteydi. Dolayısıyla tüm dinlere karşı olumsuz bir bakış açısına sahipti. Bu nedenle devrimin ilk günlerinden itibaren tüm dinlere karşı agresif bir propaganda kampanyası başlatıldı. Ateist bir toplum inşa etmek için yıllarca birçok propaganda yöntem ve tekniği kullanıldı. Ancak 1917-1960 yılları arası dönem Sovyetler Birliği’nde din karşıtı propaganda faaliyetlerinin en etkin yapıldığı dönem olarak ele alınabilir. Bu çalışmada din karşıtı propaganda kavramından yola çıkılarak Sovyetler Birliği’nde 1917-1960 yılları arasında yapılmış olan din karşıtı propaganda çalışmalarına odaklanılmıştır. Sovyetler Birliği’nin dinlere yönelik yaptığı ateist propagandanın ve devletin bu doğrultudaki politikasının ele alındığı çalışmamızda literatür taraması yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın amacı Sovyetler Birliği’nde devlet eliyle yürütülmüş olan propaganda faaliyetlerini, din karşıtı propaganda özelinde incelemektir. Ayrıca yapılan din karşıtı propagandada hangi araçlardan faydalanıldığı ve ateizmi yaymak için ne tür yöntemler kullanıldığını ortaya koymak amaçlanmıştır. Sonuç olarak Sovyetler Birliği’nde 1917 yılından İkinci Dünya Savaşı’na kadar agresif bir din karşıtı propaganda yapıldığı, savaş dönemi ve sonrasında ise bu tutumun terk edildiği görülmüştür. Din karşıtı propagandada ise medya, eğitim ve yüz yüze propaganda araçları etkin bir biçimde kullanılmıştır.
Keywords : propaganda, din, din karşıtı propaganda, ateizim, Sovyetler Birliği