Kur’an’dan Özgürlüğe, Hiçlikten Medeniyete

Authors : Mustafa BARIŞ

Pages : 252-283

Doi:10.18317/kaderdergi.683184

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İlahi bir kitap olan Kur’an-ı Kerim Müslümanlar için bilginin kaynağı olması ve Allah hakkında “konuşabilmenin” çerçevesini çizmesi hem de ahlakî olanın tespitine olanak sağlaması açısından otoritesi tartışılmaz bir kaynaktır. Kur’an otoritesini hem Allah’tan hem de metin içi tutarlılıktan almaktadır. Makalede başta tevhit olmak üzere, özgürlük, yaratılış, akıl, hikmet, cehd, emanet gibi değerlerin sırf aklî-felsefî gerekçelendirilmesi üzerinde duruldu. Aynı zamanda başlı başına büyük önem taşıyan bu kavramların Kelamullah’taki kuramsal içkinliğiyle ve Rasulullah’ın örnekliğiyle dış dünyada etkinliğinin görülür olması irdelendi. Dünyada kesin bir determinizm/cebir, ahlaki nihilizm ve Yaratıcı ile beraber başka ve ‘ezel’e kadar dayandırılan materyalistik görüşler insanlar için seçme ve özelde din seçme özgürlüğünü askıya alan bir dünya görüşü ortaya çıkardığının altı çizildi. Mu’tezilîlerin bu konuda haklı olarak savunduğu gibi, bir vakıaya değer biçilebilmesi için en temel şart onun özgürlük ortamında gerçekleşmesidir. Makale, sırf aklî olarak ve Kelam disiplini içindeki akılcılıkla da ulaşılabilecek bazı değerlerin varlığına dikkat çekerek Kelam Özgürlük Teorisi adını verdiğimiz kurama ulaşmanın yolunu belirginleştiriyor. En sonunda, zorlama ve ayrımcılık olmaksızın, çok kültürlü bir dünyanın hepimiz için bir yuva olabileceğinin yolunu aydınlatıyor. Çoğulcu, özgürlükçü eğitim süreçleri başta olmak üzere, samimî niyetle gayesine ulaşması beklenen eylemler ve eylemlerin olası sonuçlarını gözeten aklîlik ‘tek değerli dünya’ ve nihilizme olanak bırakmamaktadır. Dinî, aklî ve ahlakî değerlerini yitiren toplumlar için Kur’an’ın kaos uyarısı belirgindir.
Keywords : Akıl, Kelime i Tevhit, Hikmet, Özgürlük, Emanet, Cihat