Ömer Seyfettin’in “Mehdi” Hikâyesini Kronotop Kavramıyla Okumak

Authors : Hasret OĞURLU

Pages : 343-353

Doi:10.38060/kare.916629

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2021-07-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Ömer Seyfettin, Türk hikâyeciliğinin önemli isimlerinden biridir ve Türk edebiyatında Maupassant tarzı olay hikâyeciliğinin temsilcilerindendir. Ömer Seyfettin, hikâyede etkin bir anlatım sağlamak ve tematik değeri vurgulamak için yapısal unsurların kurgusuna önem verir. Kaleme aldığı birçok hikâyesinde yapıyı biçimlendiren başlıca unsur millî kimlik düşüncesidir. Yazar millî kimlik düşüncesini temellendirirken zaman ve mekân unsurlarını etkin bir biçimde kullanır. Zaman ve mekân edebî metinlerin en temel ve en önemli yapı unsurlarındandır. Anlatının iskeletini oluşturan bu öğeler, sürekli olarak etkileşim hâlindedirler. Kronotop kavramı ise, zaman anlamına gelen ‘chronos’ ve mekân anlamına gelen ‘topos’ kelimelerinden meydana gelmektedir. İlk kez Bakhtin tarafından kullanılan bu kavram, uzam ve zamanın birbirinden ayrılamazlığını ifade eder. Bu çalışmada, Ömer Seyfettin’in “Mehdi” adlı hikâyesinde yer alan zamansal ve mekânsal unsurlar, Bakhtin’in ‘kronotop’ kavramından yola çıkılarak incelenmiştir. Hikâyedeki temel kronotoplar tespit edilmiş, bunların anlatıyı nasıl şekillendirdiği, hangi duygu ve değerleri bünyesinde barındırdığı ele alınmıştır. İnceleme sonucunda yazarın ‘yol’ ve buna bağlı olarak gelişen ‘karşılaşma’ kronotoplarını kullandığı tespit edilmiştir.
Keywords : Ömer Seyfettin, Mehdi, Bakhtin, Kronotop, Zaman, Mekân