Ömer Seyfettin’in Şiirlerinde Şehir Ve Coğrafya

Authors : Dinçer ATAY

Pages : 235-256

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2021-07-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Modern Türk edebiyatında hikâyeci kimliği ile ön plana çıkan Ömer Seyfettin edebî hayatına şiir türü ile başlar. İlk dönem şiirlerinde Servet-i Fünûn temayülünde kaleme alan Ömer Seyfettin’in ilk şiiri, 1900 yılında Edirne’deyken yazdığı ve Mecmua-i Edebiye’de çıkan “Terâne-i Giryân”dır. Aşk terennümlerinin hâkim olduğu ilk dönem şiirlerinde romantik bir tavırla Edirne’ye ve oradaki sevgiliye dair duyuşları, “Edirne Hatıralarından insert ignore into journalissuearticles values(I);”da gözlemlenebilir. Onun coğrafi anlamda kolektif bir bakışı verdiği ilk şiiri “Hatt-ı Âli”dir. Bu şiirinde Hicaz demiryolunun ulvi bir iş olduğu fikri, onun şiirlerindeki coğrafya bağlamlarını verir. 1914’de yazdığı “Turgut, Korkut ve Anneleri” şiiri istikrarlı bir bağlama oturan kolektif bağlamdaki coğrafi açılımlar başkaca şiirlerinde de kendini gösterir. Türk Dünyası coğrafyasına zihinsel olarak kendisini açan Ömer Seyfettin, Türk destan mekânlarını, Türk destan coğrafyasını ile Türk kozmografyasını şiir metinlerinde görünür kılar. 1914’ten sonraki şiirlerinde Turan coğrafyasına sıklıkla yer veren şair, Turan’ı hem bir coğrafya hem ülkü mekânı hem de Türklüğün bizatihi kendisi olarak da algılar. Ömer Seyfettin’in şiirlerinde netlik kazanan coğrafi terimlerin, sembolik anlamlar eşliğinde kullanıldığı da gözlemlenir. Türkçenin Yeni Lisan hareketi ile dirilişini baharın gelişi ile imleyen Ömer Seyfettin; çöl, buz, dağ gibi coğrafi terimlerle de Türklüğün karşısındaki zorlukları, aşılması gereken engelleri sembolik düzlemde verir. Bu makalede daha ziyade hikâyeleri ile ön plana çıkan Ömer Seyfettin’in şiirlerinde varlık bulan özel şehir isimleri, kolektif aidiyete açılan coğrafi algılar ve coğrafi terimlerin birer sembol olarak kullanımının boyutları açımlanacaktır. Söz konusu anlam açılımları, metin odaklı bir yaklaşımla görünürleşen anlam dizgelerini yorumlama ile gerçekleştirilecektir.
Keywords : Şiir, şehir, coğrafya, Turan, Ömer Seyfettin