Wolfgang Borchert’in Seçili Öykülerinde Empati Olgusunun Anima ve Animus Arketipleri ile Habitus Kavramı Bağlamında Çözümlemesi

Authors : Gökhan Şefik ERKURT, Betül AŞIK

Pages : 49-64

Doi:10.38060/kare.939052

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2021-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İkinci Dünya Savaşı’nı sivil, asker ve mahkûm olarak yaşayıp, savaşın getirdiği tüm olumsuz etkenlere tanıklık eden Wolfgang Borchert; eserlerinde, savaşın yıkıcılığının getirdiği geri alınamaz kayıpları gözler önüne sermektedir. Kayıpların ağır olduğu savaş döneminin kadın ve erkeğinde üstlenilen sorumluluk ve rollerin büyük önem taşıdığı görülmektedir. Aynı durum ve şartların etkisinde kalan her iki cinsin birbirlerine karşı oluşturdukları empati duygusu, yaşadıkları sürecin gelişimini etkilemiştir. Bu çalışmada, Mutfak Saati ve Ekmek adlı öykülerde yer alan kadın ve erkek karakterlerin gösterdikleri empati temelli davranışlar Analitik Psikolojinin kurucusu Carl Gustav Jung’un Anima ve Animus kavramları ile sosyolog, antropolog ve felsefeci Pierre Bourdieu’nun Habitus kavramı aracılığıyla açıklanmaya çalışılmıştır. Amaç; öykülerdeki karakterlerin gerçekleştirdikleri eylemlerin altında yatan en önemli nedenlerden birinin de topluma ve zamana bağlı şekillenen sosyal roller olduğunu ortaya koymaktır. Bu bağlamda çalışmayı açıklığa kavuştururken; Jung’un psikanalitik yönteminden ve Bourdieu sosyolojisinden yararlanılmış olup çalışmanın yöntemi bu nedenle, karşılaştırmalı bir anlayış temelinde, toplumsal ve psikanalitik inceleme yöntemlerinin kullanıldığı eklektik bir yöntemdir. Çalışma sonucunda sosyal rollerin oluşumunda cinsiyet faktörünün elzem bir nitelik taşıdığı görülmekle birlikte, karşı cinse yönelik geliştirilen empati duygusunun gelişiminde erkek için; anima, kadın için; animus’un etkili olduğu gözlemlenmiştir.
Keywords : Wolfgang Borchert