KARAYAKA (TOKAT/ERBAA) AĞZINDAN ATASÖZLERİ VE DEYİMLER

Authors : Şerife ÖZER, Betül GÖRMÜŞ

Pages : 45-58

Doi:10.17498/kdeniz.976333

View : 11 | Download : 5

Publication Date : 2021-09-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Atasözleri ve deyimler, dil müessesenin en etkileyici ürünleri ve dilin pratik işlevinin çarpıcı bir göstergesidir. Dünyanın en eski dillerinden biri olan Türkçe, Anadolu`nun her şehrinde olduğu gibi Tokat`ta da zengin bir metafor oluşturmuştur. Ancak genç kuşağın bu söz varlığından uzaklaştığı, bu sözlerin çoğunlukla yaşı büyük olan insanlar tarafından kullanıldığı görülmüştür. Bu çalışmanın amacı; Tokat`ın Erbaa ilçesine bağlı Karayaka kasabasında kullanılan ama Ömer Asım Aksoy`un Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü`nde, Türk Dil Kurumunun Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü`nde, yine Türk Dil Kurumunun Derleme Sözlüğü`nde ve birçok kişinin katkısı, Ömer Asım Aksoy`un da gözetimi altında çıkarılan Bölge Ağızlarında Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü`nde yer almayan atasözleri ve deyimleri belirleyip kayıt altına alarak kültür mirasımıza katkı sağlamaktır. Bu amaçla yapılan derleme çalışmasında; tespit edilen atasözü ve deyimler alfabetik sırayla, anlamları açıklanarak, deyimlerin kullanıldığı durumlara örnek cümleler verilerek sıralanmıştır. Tokat ağzı ile söylenişi de çeviri yazı işaretleri kullanılarak gösterilmiştir. Yay ayraç içinde ise standart Türkçeleri ile kullanımı verilmiştir. Kuman Türkleri tarafından iskâna açılan, topraklarında Danişmend-name adında bir destanın yazıldığı, köklü bir tarihe sahip olan Tokat`ta; mülakat, sınıflandırma, derleme, tarama ve sondajlama usulü kullanılarak yapılan bu bilimsel çalışmanın Türk halk kültürü alanında ve Türk dili üzerine çalışma yapacak araştırmacılar için faydalı olacağı düşünülmektedir.
Keywords : atasözü, deyim, derleme, Karayaka