BİRECİK SUR KAPILARINDAN, URFA KAPISI VE MEÇAN KAPISI’NIN MİMARİ OLARAK İNCELENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ

Authors : Mustafa Güler

Pages : 41-74

Doi:10.17498/kdeniz.1390448

View : 68 | Download : 69

Publication Date : 2023-12-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Birecik’in tamamını çevrelemiş olan şehir surlarının, günümüzde çok az bir kısmının izleri ve surlar üzerinde şehre girişi sağlayan dört kapıdan ise yalnızca ikisi Urfa Kapısı ile Meçan Kapısı mevcuttur. Urfa Kapısı, Birecik’in doğu tarafındaki sur duvarları üzerinde yer almakta olup, Urfa yönünden girişi sağlamaktadır. Kapının, kuzey tarafında sur duvarına bitişik Kule Mescidi, güney tarafında ise iki adet dikdörtgen mekân bulunmaktadır. Urfa Kapısı, kesme taştan yığma yapım tekniğinde yapılmıştır. Kapıda yer alan kitabelerden surun yapımının Mısır Memluk Sultanı Kayıtbay devrinde, H.14 Ramazan 888/M.16 Ekim 1483 tarihinde tamamlandığı anlaşılmaktadır. Meçan Kapısı, şehir surlarının güneydoğu tarafında yer almaktadır. Kesme taştan yığma yapım tekniğinde yapılmış olan kapı kısmen yıkılmıştır. Kuşak kitabede buranın yapılmasının, Memluk Sultanı Kayıtbay’ın emri ile hicri 889/miladi 1484 senesinin son on gününde tamamlandığı anlaşılmaktadır. Bu çalışmayla, Urfa’nın Birecik ilçesindeki Memluklu dönemine ait iki sur kapısı, Urfa Kapısı ve Meçan Kapısı, mimari olarak incelenerek, kapıların tarihçesi, dönemi, süsleme özellikleri ve özgün durumları tartışılarak, kapıların mimarlık tarihi açısından değerlendirilmesi ve tanıtılması amaçlanmaktadır.
Keywords : Birecik, Meçan Kapısı, Memluk, Urfa, Urfa Kapısı, Sur Kapısı