Sacco ve Vanzetti’yi Yeniden Canlandırmak: Armand Gatti’nin Chant Public Devant Deux Chaises Électriques Adlı Oyununda Tarihsellik

Authors : Ece Yassıtepe Ayyıldız

Pages : 683-693

Doi:10.26650/CONS2024-1577210

View : 6 | Download : 33

Publication Date : 2024-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu yıl doğumunun 100. yılı kapsamında Fransa’da pek çok etkinliğe konu olan Armand Gatti XX.yüzyıl Fransız tiyatrosunun özgün politik yazarlarından biridir. Aynı zamanda Gatti, pek çok tarihsel ve toplumsal olayı tiyatro oyunlarının konusu haline getirmiştir: 68 kuşağı, Vietnam Savaşı, Guatemala iç savaşı, Franco dönemi İspanya’sı gibi tüm dünyada yankı uyandıran olay ve durumları eserlerinde işlemiştir. Bunun dışında Gatti’nin tanık olmadığı ancak babasının kendisine her zaman anlattığı bir konu daha tiyatrosunda önemli bir yer teşkil etmektedir. Amerika’ya 1900’lü yılların başında göç etmiş iki İtalyan göçmen işçi Sacco& Vanzetti’nin elektrikli sandalyede infaz edilmesini Chant public devant deux chaises électriques (İki Elektrikli Sandalye Önünde Halk Türküsü) adlı oyununda ele alır. Bu oyunda Gatti, tiyatroda farklı teknikleri kullanarak geçmiş, şimdi ve gelecek arasında bir köprü kurmuştur. Aynı zamanda, oyunun gerçek seyircileri farklı bir oyun içinde oyun tadacak, bazı oyuncular seyirci-oyuncu olarak karşımıza çıkacaktır. Bu seyirci-oyuncular Sacco&Vanzetti hikayesindeki gerçek kişilerle özdeşleşecek ve kendi hikayeleri arasında bir bağlantı kuracak, böylece tragedyada görülen bir tür “arınma” yaşanacaktır. Beş farklı şehirde aynı anda sahneleneceği varsayılan bu oyunun temel sorusu “Gerçekten de bu akşam Sacco&Vanzetti yeniden bu salonda infaz edilecekler midir?” olmuştur. Bir bakıma Alain Decaux’nun Rosenbergler Ölmemeli oyununu da çağrıştıran Gatti’nin bu oyunu, Sacco&Vanzetti’den sonra infaz edilmiş olsa da Rosenbergler’e göndermede bulunmuştur. Bu çalışmada, Gatti’nin Chant public devant deux chaises électriques adlı oyunundan yola çıkarak, Gatti’nin bu oyunuyla tiyatroya kattığı yenilikleri incelerken aynı zamanda tiyatroda tarihselliğin nasıl işlendiğini göstermeye çalışacağız.
Keywords : Armand Gatti, Sacco ve Vanzetti olayı, Fransız tiyatrosu