Kuytulardaki Gözetimden Kolektif Paranoyaya: Kör Noktada Filmine Sosyopsikanalitik Bir Bakış

Authors : Hasan Hüseyin Toydemir, Enderhan Karakoç

Pages : 281-304

Doi:10.51118/konsan.2024.54

View : 151 | Download : 126

Publication Date : 2024-12-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Kolektif paranoya, sosyal, siyasal ve kültürel yapısıyla bireyi, toplumla kurduğu ilişkide ve kendi yalnızlığında bile etkisi altına alabilen bir fenomen olarak kabul edilmektedir. Sanılanın aksine toplumu oluşturan bireylerin kişisel paranoyalarının toplamı değildir. Egemenin, iktidarın ya da otoritenin toplumsal alana yansımalarından doğan hatta bu yansımaları doğuran küçük otoriteler aracılığıyla çoğaltılan ve güçlenen bir olgudur. Sonuçları ise kendini, en özel alanı olan evinde dahi güvende hissetmeyen bir toplum olarak özetlenebilir. Yönetmenliğini Ayşe Polat’ın yaptığı 2023 yapımı Kör Noktada filminde ise kolektif paranoya, toplumsal hafızanın yok edilmesiyle tetiklenen bir fenomen olarak işlenmektedir. Bu çalışmanın amacı da bu film özelinde, kolektif paranoyanın sosyolojik ve psikanaltik kökenlerini ortaya koymaya çalışmaktır. Çalışmada paranoyanın kolektif boyutu için sosyolojik, bireysel boyutu için ise psikanalitik çözümleme yöntemi kullanılmıştır. Bu nedenle çalışmanın yöntemi için sosyopsikanalitik bir yaklaşım ifadesi tercih edilmiştir. Filmin analizi sonucunda, toplumsal hafıza üzerinde kurulan baskı kadar küçük otoriteler aracılığıyla yürütülen denetim ve gözetim mekanizmalarının da kolektif paranoyanın oluşmasında etkili olduğu anlaşılmaktadır. Bu sonuç doğrultusunda; belirsizlik ve kimseye güvenmeme gibi karakteristikleri ön plana çıkan kolektif paranoyanın, sadece çalışmaya konu olan film özelinde değil, pek çok sanat eserinde gözlemlenebileceği düşünülmektedir.
Keywords : Kolektif Paranoya, Türk Sineması, Sosyopsikanalitik Çözümleme, Kör Noktada, Toplumsal Hafıza