Bir Maddi Kültür Ögesi Olarak Divanlarda Halhalın Sesini Duymak ve Pırıltısını Görmek

Authors : Kamile Çetin

Pages : 588-606

Doi:10.11616/asbi.1453758

View : 38 | Download : 45

Publication Date : 2024-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Klasik Türk şiirinde divanları oluşturan gazel, kaside, mesnevi gibi farklı nazım şekilleriyle kaleme alınan şiirlerde oldukça geniş bir malzeme yelpazesinden istifade edilmiştir. Bu bağlamda hem kadınlar hem de erkekler tarafından kullanılan çeşitli takı ve aksesuarlar da şiirlere konu olmuştur. Bahsi geçen takılardan biri de halhaldır. Farklı yüzyıllara ait birçok divanın taranması neticesinde şairler tarafından halhalın geniş şekilde ve farklı ilgiler bağlamında söz konusu edildiği görülmüştür. Makalede, Klasik Türk edebiyatında şairlerin bir takı olarak halhalı hangi özellikleriyle şiirlerinde konu ettikleri üzerinde durulmuştur. Bazen sesi, bazen yapıldığı malzemenin cinsi, gelinlerin süslenmesinde kullanılması, kuşlara, develere takılması gibi reel özellikleriyle ele alınmıştır. Diğer taraftan, halhalın tezyininde firuze, yakut gibi değerli taşlardan yararlanılması da şiirlere konu olmuştur. Bunların dışında, hilâl, arş, felek, sevgili, âşık, şairlik kudreti vb. unsurlar için teşbih veya mukayese vasıtası olarak değerlendirilmiştir.
Keywords : Klasik Türk Şiiri, Divan, Takı, Halhal