TUHFE-İ ŞÂHİDÎ’NİN OSMANLI TELİF GELENEĞİNDEKİ ETKİSİNE FARKLI BİR ÖRNEK: HATÎB’İN HİBETÜ’L-VEHHÂB`I

Authors : Sadık YAZAR

Pages : 97-131

View : 11 | Download : 5

Publication Date : 2020-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Anadolu sahası klasik Türk edebiyatı, edebi türler bakımından hayli zengin bir edebiyat geleneğidir. XV. yüzyıldan itibaren tedrici olarak örnekleri artarak zamanla hayli rağbet gören manzum sözlükler insert ignore into journalissuearticles values(tuhfe); de bu türlerden arasında yer alır. Günümüze iki dilli ve üç dilli olmak üzere onlarca örneği gelmiş bu manzum sözlükler arasında Tuhfe-i Şâhidî’nin ayrı bir yeri vardır. Yazıldığı dönemden başlamak üzere manzum sözlük türünde yazılan birçok esere modellik eden bu eser; Muhammediye, Vesîletü’n-Necât, Birgivî’nin Vasiyyetnâme’si gibi yazma eser kütüphanelerinde en fazla nüshası bulunan birkaç eserden biridir. Şerhler başta olmak üzere farklı türdeki telif türlerine kaynaklık eden Tuhfe-i Şâhidî, diğer manzum sözlüklerde olduğu gibi, aruz öğretiminde öncü ve kritik bir işlev görmektedir. Bu doğrultuda eldeki makalenin konusunu, Tuhfe-i Şâhidî’nin aruz öğretimine dair işleviyle ilgili olarak üretilmiş ve Tuhfe-i Şâhidî’nin Osmanlı edebiyat geleneğindeki baskın etkisini alışılmadık bir yolla örneklendiren Hibetü’l-Vehhâb adlı Türkçe bir eser oluşturmuştur. XVIII. yüzyılda yaşadığı tespit edildiği halde hayatı hakkında fazla bilgi tespit edilemeyen Hatîb mahlaslı bir şair tarafından yazılan bu eser, Tuhfe-i Şâhidî’deki 28 vezni örneklendirmek amacıyla yazılan 28 adet gazeli ihtiva etmektedir. Çalışmanın başında Tuhfe-i Şâhidî’nin etkisinden genel olarak bahsedildikten sonra eser ve yazarı hakkında bilgi verilmiştir. Sonrasında eserde yer alan gazeller aruz bilgisi açısından bir incelemeye tabi tutulmuştur. Çalışmanın sonunda bahsi geçen eserin çeviri yazı metni ile diliçi çevirisine yer verilmiştir.
Keywords : Tuhfe i Şâhidî, Hatîb, Hibetül Vehhâb, Manzum Sözlük Geleneği, XVIII yüzyıl klasik Türk edebiyatı