ANADOLU’DA FARSÇA OLUŞTURULMUŞ EN ESKİ RUBAİLER MECMUASI: MECMA’U’R-RUBÂ’İYYÂT

Authors : Ahmet Kartal

Pages : 47-84

View : 69 | Download : 116

Publication Date : 2023-12-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Süleymaniye Kütüphanesi, Hâlet Efendi koleksiyonunda (nr. 238) bulunan Farsça bir şiir mecmuasının dokuzuncu bölümünde (vr. 193b-198a) bir rubailer seçkisi yer almaktadır. Kim tarafından oluşturulduğu bilinmeyen bu seçkinin başında yer alan ifadelerden; Ebû Hanîfe Abdulkerîm bin Ebî Bekir (VI./XII. asır) tarafından tertip edilerek Sultan II. İzzüddîn Kılıç Arslan’ın oğlu Ankara meliki Muhiddîn bin Kılıç Arslan’a takdim edilen Mecma’u’r-rubâ’iyyat’tan hareketle meydana getirildiği anlaşılmaktadır. Bugün elimizde bulunmayan, Farsça oluşturulmuş en eski şiir mecmualarından olmasının yanında, rubailerden meydana gelen ilk şiir mecmuası/rubâî-nâme olan Mecma’u’r-rubâ’iyyat’ın varlığını bu seçki vesilesiyle öğrenmekteyiz. Bu seçki, sahip olduğu bu özellik dolayısıyla Farsça edebiyat tarihindeki konumunun yanında Anadolu’da oluşan Farsça edebî geleneğin Farsça edebiyata sağladığı katkıyı göstermesi yönünden de ayrı bir öneme sahiptir. Seçkinin başında yer alan ve mecmuanın konusuna ışık tutan fihrist hüviyetindeki kısım; hem bu seçkinin hem de Mecma’u’r-rubâ’iyyat’ın hüviyeti, tertip özelliği ve konusu hakkında bazı ipuçları sunmaktadır. Bu çalışmada hem Mecma’u’r-rubâ’iyyat seçkisi tanıtılacak, hem de bu seçkiden hareketle Mecma’u’r-rubâ’iyyât’ın önemi ve sahip olduğu özellikleri hakkında çeşitli değerlendirmelerde bulunulacaktır.
Keywords : Anadolu Selçuklu Devleti, Farsça edebiyat, rubai, Mecma\'u\'r rubâ\'iyyât, rubailer seçkisi