HÎZAN WEK NAVENDEKE PEYDABÛNA EDEBIYATA KURDIYA KLASÎK

Authors : Nevzat EMİNOĞLU

Pages : 29-42

View : 17 | Download : 6

Publication Date : 2020-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Edebiyata klasîk li ser hêmanên civakî yên wek îstîqrar, ewlehî, bazirganî, bajarvanî, dezgehên perwerdehiyê, patronajê û hwd. derketiye holê. Di dîroka edebiyata Kurdî de çendîn navend û bajarên girîng hene ku bûne çavkaniya vê edebiyatê. Wek Cizîr, Mukus, Bidlîs, Hizan, Hekarî, Bazîd û hwd… Gava em li navendên peydabûn û geşedana van edebiyatnas û berheman ji nêzîk ve dinêrin, ev hêmanên navborî bi awayekî eşkere tên xuyanê. Hîzan jî yek ji van navendan e ku li wir edebiyateke Kurdî ya nivîskî ku li ser bingeha bajarvanî û saziyên perwerdehiyê peyda buye. Wihareng ev navend him buye warê derketina gelek edebiyatnasên Kurdînûs, him jî gelek edebiyatnasên Kurdînûs cezb kiriye û kişandiye bi bal atmosfera xwe ya zanyarî û edebî ve. Armanca vê xebatê ew e ku di derbarê paşxaneya dîrokî, çandî, îlmî û edebî ya herêma mîrektiya Hîzanê de agahî bide. Her wisa edebiyatnasên Kurdînûs û berhemên wan bide nasîn û binirrxîne. Peyvên Sereke: Çand, Edebiyata Klasîk, Hîzan, Edebiyata Kurdî, Kurdî Klasik Kürt Edebiyatının Oluşum Merkezlerinden Biri Olarak Hizan Özet Klasik edebiyat, istikrar, güvenlik, ticaret, şehircilieşme, eğitim kurumları, patronaj gibi koşullara dayalı sosyal bir çevrede ortaya çıkmıştır. Kürt edebiyat tarihinde birkaç önemli markez ve şehir vardır ki bu edebiyatın üretiminde kaynaklık etmiştir; Cizre, Müküs, Bitlis, Hizan, Hakkari, Doğubayazıt vb. Bu merkezleri yakından incelediğimizde, söz konusu edebiyata kaynaklık eden bütün bu koşullar görmek mümkündür. Hizan da bu merkez ve şehirlerden biri olarak şehircileşme ve eğitim kurumları altyapısına dayalı olarak yazılı bir Kürt edebiyatının ortaya çıkmasına kaynaklık etmiştir. Bu bölge böylece birçok Kürtçe yazan edebiyatçıya ev sahipliği yaptığı gibi, birçok Kürtçe yazan edebiyatçıyı da kendi ilmi ve edebi atmosferine çekmeyi başarmıştır. Bu çalışmanın amacı, Hizan beyliği bölgesinin tarihî, kültürel ve edbi arka planı hakkında bilgi vererek bu bölgeden çıkan Kürtçe yazan edebiyatçıları ve eserlerini tanıtarak değerlendirmeğe çalışmaktır.
Keywords : çand, edebiyat, kurdî,