ZAZAKÎ DE EDATÎ

Authors : Ahmet KIRKAN

Pages : 206-225

View : 25 | Download : 13

Publication Date : 2021-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Edatî mîyanê mijaranê gramerî de çekuyanê wezîfedaran ra hesibîyêne. Nê çekuyî xoser mana îfade nêkenê labelê mabênê çekuyan, unsuranê cumleyî û cumleyan de peywendîyêke awan kenê. Gramerî de çekuyê wezîfedarî sey bestoxî, edatî û înterjeksîyonî name benê. Nê çekuyan ra edatî zazakî de muhîmî yê. Amancê na xebate edatanê zazakî; goreyê kokê çekuye, goreyê şeklê şuxulnayişî, hetê wezîfe û mana ra analîzkerdiş o. Mîyanê cumleyanê zazakî de wezîfe û mana edatan sey beşêko cîya deyayo. Xebatanê gramerê zazakî de mijara edatî ameya îzahkerdene labelê na xebate de edatê zazakî çend hetan ra ameyê analîzkerdene. Xebatanê gramerî de edatî zafane hetê şeklî ra îzah bîyê, nînan ser o hetê mana ra tesnîfêk nêameyo kerdene. Xebate de nuştişê çarçoweya teorîke de kitabanê gramerî yê zazakî ra û dayişê nimûneyan de zî kitabanê folklorîkan û edebîyatî ra îstîfade bîyo. Edatî goreyê şekil û kokî tesnîf bîyê û dima goreyê muhtewa û mana ameyê dabeşkerdene. Edatî, sey bestox û înterjeksîyonan, çekuyê fonksîyonel ê, nê tewir çekuyî goreyê kontekstê cumle û waştena qalîkerdoxî eşkenê cîya manayan îfade bikerê. Encamî de zazakî de bikarardişê edatan ser o taye şirove û pêşnîyazî ameyê dayene. Tesbîtkerdişê wezîfe û mana edatanê zazakî, tehlîlkerdiş û cadayişê mijaranê sentaks û semantîkê zazakî de zaf muhîm o.
Keywords : Zazakî, Ziwannasîye, Edat, Mana, Cumle