Belgefîlmê “Bîr”î Ser o Anlîzêko Semîyotîk

Authors : Murat Başaran

Pages : 138-146

Doi:10.55106/kurdiname.1658386

View : 64 | Download : 41

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Sînemaya belgefîlman, vatişanê tarîxîyan yan zî serebûtê raştî yê ke yew komelî de qewimîyayê bi şeklêkê dîyayişkî – eşnawitişkî pêşkeş kena. Herçiqas îdîaya belgefîlman serebûtan bi şeklêko objektîf pêşkeşkerdene bo zî, fikrê derhênerî, ziwanê vatişî û tercîhê şexsî seba belgefîlman yew perpektîfêko newe awan kenê. Hedefê na xebate zî analîzê semîyotîkî yê belgefîlmê BÎRî kerdene û şopa têkilîyanê ke cor ra ameyê bahsekerdene nê belgefîlmî de şopnayiş o. Belgefîlmê BÎRî verê xo dano serranê 1990î û kiştişanê faîl-meçhulan sey fokus ano verê temaşekerdoxan. Nê vîrardişî ra tepîya fîlm de behsê yew serebûtê xususî beno, mewzuyê eslî yê belgefîlmî; serra 1995î de Kerborana Mêrdînî de hetê dewlete ra vinîkerdişê hewt merdiman ser ra erjnayişê termanê vîr, raştî û şahîdî yo. Belgefîlm dormeyê temayanê şahîdî û vîrî de şekil gêno. Tîya de vinîkerdişê merdiman sey serebûtêko şexsî ney, sey parçeyêkê vîrê kollektîfî yeno erjnayene. Hîkayeyê nê hewt merdiman bi şahîdîya merdimanê înan û pawitoxanê heqê însanan ser ra yeno vatene. Belgefîlmê BÎRî de zafane şahîdê rastikênî ca gênê û gelek cayan de sembol û metaforana vatişê belgefîlmî beno xurt.
Keywords : Belgesel, Göstergebilim, Analiz, BÎR