BERAWIRDA ŞÎRETÊN KU DI HELBESTÊN MELAYÊ CIZÎRÎ Û EHMEDÊ XANÎ DA DERBAS DIBIN

Authors : Yasin DURAN

Pages : 101-117

View : 16 | Download : 13

Publication Date : 2021-06-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Öğüt, hataları düzeltmek, kötülükleri yok etmek ve insanların yanlışlarını düzeltmek amacıyla hayatın her alanında kullanılan bir araçtır. Öğütlerin bu amaçla kullanıldığı alanlardan biri de edebiyattır. Bu çalışmada klasik Kürt edebiyatının iki önemli şairinin şiirlerinde yer alan öğütler karşılaştırılmıştır. Bu şairlerden biri, klasik Kürt edebiyatı tarihinde ilk kez müretteb bir dîvan yazmış olan ve klasik Kürt edebiyatının öncüsü olan Melaye Cizîrî`dir. Diğeri ise Melayê Cizîrî`den sonra ortaya çıkan ve onunla birlikte klasik Kürt edebiyatının en eski iki ayağından biri olan Ehmedê Xanî`dir. Bu çalışmanın amacı, Mela ve Xani`nin şiirlerinde verdikleri öğütlerin ortak ve farklı noktalarını karşılaştırma yöntemi ile belirlemektir. Bu çalışmada ilk olarak öğüt kavramı ve bu kavramın edebiyattaki kullanımı üzerinde durulmuştur. Daha sonra Mela ve Xanî`nin divanları hakkında kısa bilgiler verildikten sonra onların şiirlerindeki öğütler, her iki şairin şiirlerinde de bulunan ortak öğütler, yalnızca Mela`nın şiirlerinde bulunan öğütler ve yalnızca Xanî`nin şiirlerinde yer alan öğütler olmak üzere üç başlık altında ele alınmıştır. Sonuç olarak bir şair olmanın yanı sıra aynı zaman da birer alim olan Mela ve Xanî’nin şiirlerinde öğütlere yer verdiği tespit edilmiştir. Mela daha çok insanın bireysel iç dünyasına yönelik öğütler verirken Xanî hem insanın bireysel iç dünyasına yönelik hem de günlük dünya işleri ve toplumsal sorunlar üzerine de öğütler vermektedir.
Keywords : Öğüt, Şiir, Melayê Cizîrî, Ehmedê Xanî