İngiliz Seyyahların Gözüyle Ondokuzuncu Yüzyılda Kürtler

Authors : Aram Roder

Pages : 157-164

Doi:10.55118/kurdiyat.1489787

View : 246 | Download : 101

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Other Papers

Abstract :İngiliz Seyyahların Gözüyle Ondokuzuncu Yüzyılda Kürtler adlı kitap, 19. yüzyılda Kürt toplumunun idari ve toplumsal yapısını oluşturan unsurların İngiliz seyyahların gözlemleri ve seyahatnamelerinde kaydettikleri bilgiler doğrultusunda inceleyen bilimsel bir analizin sonucunda oluşan bir eserdir. Bu kitap hem o döneme ait Kürt coğrafyasında yaşanan çatışmalara ayna tutarken hem de bir bütün olarak Kürt toplumunun temel dinamiklerini mercek altına alması bakımından tanıkların anılarını okuyucuyla buluşturarak yaşanmışlığı sergilemektedir. Kitap, içerik yönünden 19. yüzyılda Kürt toplumunun idari ve toplumsal yapısını (siyaset, ekonomi, din, toplumsal kurumlar, toplumsal gruplar, aile, eğitim, hukuk ve kültür) bir bütün olarak ele alması ve özelde de Kürt toplumu içinde azınlıkta kalan grupları incelemesi açısından büyük önem taşımaktadır. Seyyahlar, kültürel hafıza üzerinde kendi öznelliklerinden bir iz bırakmayı hedefleseler de, sıradan insanların bilgisine başvurarak toplumsal hafızanın bir sonraki yüzyıla aktarımını sağlamışlardır. Her ne kadar verilen bu bilgiler seyyahların öznellik süzgecinden geçmiş olsa da bir toplumun/milletin geçmişini yansıtır. Daha doğrusu seyyahların kaydettiği bilgilerle ataerkil norm ve değerlerin, bu bilgiler ışığında görülmesi mümkündür. Bu bakımdan, hem seyyahların aktardığı bilgiler hem de yazarın değerlendirmesi, ataerkil düzene göre bir konumlandırmanın kapısını aralasa da, bir yandan da sorunu beraberinde getirip feminist eleştiriye alan açmış olmaktadır. Feminist bir okumanın dışında farklı okumaları da beraberinde getirse de, mevcut ataerkil normların yanı sıra bir bütün olarak Kürt toplumunun ulusal kimlik unsurlarını da korumayı bir ölçüde başarmıştır. Kitap, seyyahlardan edindiği bilgilerden ziyade, Kürt toplumunun ırksal bir aidiyet çerçevesinde belli dinamikler ekseninde nasıl ve hangi temelde görünür kılınmaya çalışıldığını görme fırsatı sunuyor. Dolayısıyla o döneme ait belge ve bilgiler taraflı bir politikanın ürünü olsa da, kitap o dönemin Kürt toplumu hakkında sosyal, siyasal, kültürel, ekonomik, dini ve daha birçok alanda önemli bilgiler sunmaktadır.
Keywords : Kürtler, Toplumsal Yapı, 19. Yüzyıl, Seyahatnameler, İngiliz Seyyahlar