SAİT FAİK ABASIYANIK`IN HİKÂYELERİNDE ÇEVREYİ KRONOTOP KAVRAMIYLA OKUMAK

Authors : Canan OLPAK KOÇ

Pages : 109-121

Doi:10.32579/mecmua.706141

View : 22 | Download : 9

Publication Date : 2020-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Sait Faik Türk hikayeciliğinde değeri gün geçtikçe daha iyi anlaşılan önemli bir isimdir. Yaşamından kesitlerle kurduğu hikayeleri her dönem için güncel değerini korumasını bilmiştir. Bu nedenle yazarın hikayelerinin yeni kavramlarla yapılan okumaları okurun yazara ilgisini devam ettirmek açısından gereklidir. Kronotop, metni çözümleme imkanı veren kavramlardandır. Kronotop kavramı, zaman-uzam şeklinde ifade edilebilir. Michael Bakhtin`in ortaya çıkardığı ve açıkladığı kavram, edebi metinlere bakışı zenginleştirmektedir. Metni anlamada geniş açılımlar sağlayan kronotop, zamanın mekânla bağını ortaya çıkarırken Bakhtin okumalarından anlaşıldığı gibi özellikle roman olmak üzere metinde anlatılan her zamanı mekânla anlamlandıran bir zorunlulukta ortaya koyar. Bunlardan yola çıkarak modern edebiyatın hikâye türünde dönüm noktalarından Sait Faik`in hikâyelerinde zaman/mekan ilişkisi çevre olarak dikkate değer kurgusal yapılar olarak fark edilmiştir. Yazar, hikâyelerinde anlatıcısı aracılığı ile çevreyi insan tabiatıyla bütünlemektedir. Onun kalemi biyolojik zamanla hissettiği zamanın tanığı gibidir. Bu da hikâyelerindeki çevreyi aynı zamanda bulunduğu zamanın tanığı yapmaktadır. Yapılacak bu çalışmada Sait Faik`in hikâyelerindeki mekânlar ortaya çıkarılırken bu tanıklıkta gösterilmeye çalışılacaktır. İncelemede ilk olarak Sait Faik ve hikâyeciliğinden bahsedilecek, daha sonra kronotop kavramı açıklanarak Sait Faik`in hikâyelerinde kullandığı mekânlardan yapılan seçmelerle zaman/uzam değeri tespit edilecektir. Bu mekânların kurgusal değeri ise zamanla kurulacak bağ ve dolayısıyla kronotop okumaya tabi tutularak inceleme sonlandırılacaktır.
Keywords : Sait Faik Abasıyanık, Kronotop, zaman uzam