Mahiyeti Meçhul Bir Kütüphane: Galatasaray Kütüphanesinin Yapımı Hakkında Düşürülen Tek Türkçe Tarih Manzumesi

Authors : Talip ÇUKURLU

Pages : 36-45

Doi:10.32579/mecmua.1069585

View : 22 | Download : 8

Publication Date : 2022-03-30

Article Type : Research Paper

Abstract :“Tarih Düşürme”, Osmanlı şairleri arasında rağbet görmüş bedi’ sanatlardan biridir. Şairler, Arap alfabesindeki her harfin mevcut rakamsal karşılığından faydalanarak şiire mevzu ettikleri olayların tarihini, şiirin dizeleri arasına gizlemişlerdir. “Ebced” adı verilen bu sistemle birden çok tarih düşürme yöntemi vardır. Kimi zaman bir mısradaki harflerin tamamı toplanır, kimi zaman sadece noktalı/noktasız harfler hesaba alınır, kimi zaman ise verilen ipuçları ile eklemeler veya çıkarmalar yapılarak istenen neticeye ulaşılır. Osmanlı Devleti’nin yirmi dördüncü padişahı olan I. Mahmûd, imar faaliyetlerine önem vermiş, kütüphane yapımı veya kitap koleksiyonlarının zenginleşmesi için büyük çabalar sarf etmiştir. Osmanlı padişahları içinde en çok kütüphane yaptıran padişah unvanına sahiptir. Onun yaptırdığı kütüphanelerden biri olan Galatasaray I. Mahmûd Kütüphanesi veya diğer adıyla Galatasaray Mektebi Kütüphanesi bu makalenin konusunu oluşturmaktadır. Çalışmamızda, günümüzde mevcut olmayan kütüphanenin açılış tarihi için XVIII. yüzyıl Osmanlı şairi Vâsık-zâde Erşed tarafından düşürülen ve günümüzde tespit edilebilmiş tek Türkçe tarih manzumesi incelenecektir.
Keywords : I Mahmud, Kütüphanecilik, Galatasaray Mektebi Kütüphanesi, Tarih Düşürme, Erşed