ŞEMSEDDÎN-İ SİVÂSÎ’NİN MİR’ÂTÜ’L-AHLÂK İSİMLİ MESNEVİSİNİN MUHTASAR YENİ BİR METNİ: HİKÂYÂT-I DEF’-İ RİYÂ

Authors : Büşra Karasu

Pages : 18-42

Doi:10.32579/mecmua.1537735

View : 93 | Download : 80

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Şemseddîn-i Sivâsî (ö. 1597), 16. yüzyıl Türk tasavvuf edebiyatının önemli isimlerinden biridir. Tasavvufî görüşlerini Halvetilik geleneği içerisinde, özellikle Sünnilik ve vahdet-i vücut çizgisinde dile getiren Sivâsî, dinî-tasavvufî muhtevaya sahip manzum ve mensur pek çok eserin müellifi olmuştur. Bu eserlerden biri de onun Mir’âtü’l Ahlâk yahut Mirkâtü’l-Eşvâk isimleriyle bilinen eseridir. Toplam 4520 beyitten müteşekkil bu mesnevide müellif, okuyucusuna ahlaki konularda öğütler vermiştir. Çalışmamıza konu olan Hikâyât-ı Def’-i Riyâ da bu mesneviden, yazarının seçmeler yaparak oluşturduğu, Ankara Millî Kütüphane Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi Koleksiyonu 06 Hk 34’te kayıtlı bir metindir. Seçkinin yapıldığı esas metin gibi mesnevi nazım biçimiyle yazılan Hikâyât-ı Def’-i Riyâ, Mir’âtü’l Ahlâk’tan başta riya olmak üzere şükür, sabır vs. gibi konularda yazılan beyitlerden alınarak oluşturulmuştur. Eser bu yönüyle Mir’âtü’l Ahlâk’ın muhtasar yeni bir nüshası hüviyetindedir. Eser yazarı tarafından yeni başlıklar ve birkaç yeni beyit eklenerek âdeta yeniden kurgulanmıştır. Çalışmamızda öncelikle Şemseddîn-i Sivâsî’nin hayatı, edebî kişiliği ve eserleri üzerinde durulacak, ardından Mir’âtü’l Ahlâk hakkında bilgi verilerek Hikâyât-ı Def’-i Riyâ ile karşılaştırması yapılacaktır. Son olarak da Hikâyât-ı Def’-i Riyâ’dan örnek bir bölümün çeviri yazısı Birgül Toker tarafından hazırlanan Mir’âtü’l-ahlâk metniyle nüsha farklarının belirtilmesi suretiyle karşılaştırılarak verilecek ve makaleye metnin tıpkıbasımı eklenecektir.
Keywords : Şemseddin i Sivasi, Miratül ahlak, Hikâyât ı Def i Riyâ, tasavvuf, mesnevi, nüsha