Yüzün Fenomenolojisi ve Etik: Müge Anlı Örneği

Authors : Mehmet Fatih GÜLOĞLU

Pages : 2-22

View : 48 | Download : 32

Publication Date : 2023-06-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Yüz fenomenolojik açıdan insanın dünyaya açıklığının en önemli aracısıdır. Levinas’ın felsefesinde yüz Öteki’nin Ben’e yönelik talepleri, Ben’i sorumluluk altına alma aracı olarak ortaya çıkar. Yüz, Levinas’ın felsefi düşüncesinde etiğin başlangıç noktası olup toplumsal örgütlenmenin, ilişki kurmanın ortaya çıktığı ilk zemin olarak ifade bulur. Birinin yüzü Ben’i zorunlu olarak ahlaklı eylemde bulunmaya çağırır. Levinas, toplumsal ilişkilerin ahlaki bir zeminde ortaya çıkmasının ancak ve ancak yüzleşmeye dayalı olduğuna dikkatimizi çeker. Kendisi tümüyle çıplak olan yüz, tam da bu derinliği nedeniyle zorunlu olarak bizi sorumlu kılar. Medya aracılığıyla yüzü herkes tarafından görülen birinin yapmış olduğu çağrı bu teorik çerçevede bu çalışmada ele alınmaya çalışılmıştır. Başka bir deyişle, sır olarak saklanmış bazı problemleri gün ‘yüz’üne çıkarmaya çalışan Müge Anlı’nın Tatlı Sert programında, ‘Anlı’nın yüzünün nasıl olur da bizleri sorumluluk almaktan bertaraf ettiği’ sorusunu tartışmaya açılmıştır. Transandantal fenomenolojik yönteme bağlı olarak, rastgele seçilmiş iki adet resim ve bu resimlerin yönelimsel bilinçteki karşılığı bu çalışmada dile getirilmiştir. Çalışmada Anlı’nın yüzünün ‘görülmez’ olduğu dile getirilerek, yapmış olduğu işin bir ‘yüzleşme’den öte ‘söylenmiş olan’ı ürettiği için bizi sorumlu kılmaktan uzaklaştırdığı iddia edilmiştir. Sonuç olarak Anlı’nın yüzünün etik dışı bir anlam taşıdığı ve ahlaki yozlaşmaya çanak tuttuğu dile getirilmiştir.
Keywords : Emmanuel Levinas, Müge Anlı, Sorumluluk, Yüz