İbn Sînâ`nın Metafizik Sisteminde İrade ve İnsanın Özgürlüğü Problemi The Problem of Freewill Concept and Free Actions in the Metaphysical System of Avicenna

Authors : Hatice TOKSÖZ

Pages : 105-134

View : 17 | Download : 24

Publication Date : 2012-03-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı, İbn Sînâ düşüncesi perspektifinde, sahip olduğu akıl gücüyle ontolojik bir değeri olan insanın irade özgürlüğünün olup olmadığını analiz etmektir. İbn Sînâ`nın metafizik sisteminde Zorunlu Varlık olan Tanrı, her şeyi tümel bir tarzda bilir. Tanrı’nın bilgisi, iradesi ve kudretiyle yaratması manasına gelmektedir. Ayrıca Tanrı’nın inâyeti bütün varlığı kuşatmaktadır. Bu bağlamda da ontolojik düzlemdeki her varlık, Tanrı’nın tedbir, takdir, ilim ve iradesi dâhilindedir. İbn Sînâ`nın düşünce sisteminde, akıl gücüyle ay altı âleminin en üstün varlığı konumunda olan insanın hem tabiî hem de iradî fiilleri vardır. İnsan, kendine özgü fiilini irade ve ihtiyar ile gerçekleştirmektedir. İnsanın fiillerinde birtakım tercihlerde bulunması da özgür olduğu manasına gelmektedir. İbn Sînâ’nın sistemine göre insanın özgürlüğü ise ilâhî bilginin sınırları çerçevesindedir.
Keywords : İbn Sînâ, Tanrı, Bilgi, İnâyet, İnsan, İrade, İhtiyar