Allâme Şeyhî Efendi’nin Kudüs Temalı Şitâiyyesi veyahut “Karlar İçinde Bir Kudüs Tasviri”

Authors : Mustafa ÖZTÜRK

Pages : 107-141

Doi:10.17131/milel.584979

View : 13 | Download : 5

Publication Date : 2019-07-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk edebiyatının dönemlerine bakıldığında bir tema olarak Kudüs’ün Klasik ve Modern Türk edebiyatlarında çeşitli vesilelerle konu edildiği görülmektedir. Klasik Türk edebiyatında Kudüs kavramının bir mazmûn hâline gelerek kullanımının geleneksel bir forma dönüştüğünü belirtmek pek mümkün olmasa da çeşitli tür ve şekillerde bu temanın işlendiği belli sayıda edebî ürüne rastlanabilmektedir. Modern Türk edebiyatında ise konunun ele alınmaya başlanması 1960’lı yıllardan sonra Filistin Davası temelinde gerçekleşmiştir. Klasik Türk edebiyatında Kudüs temasını müstakil bir konu olarak işleyen az sayıdaki şairlerden birisi 17. yüzyıl şairlerinden Allâme Şeyhî Efendi’dir. Allâme Şeyhî’nin Divan’ında “Kudüs” temalı iki gazel ve bir kaside bulunmaktadır. Az işlenen bir tema olmasına rağmen Kudüs’ün Allâme Şeyhî’de üç ayrı manzumeyle konu edilmesinin sebebi şairin bu şehirde yaklaşık bir yıl süreyle kadılık görevinde bulunmasıyla açıklanabilir. Allâme Şeyhî’nin bu çalışmaya konu edilen manzumesi Kasîde Der Beytü’l-Makdîs Vâkı’-ı Sene başlığıyla verilen yirmi dört beyitlik bir kasidedir. Allâme Şeyhî, şitâiyye türündeki bu kasidesinde, kar yağışıyla duyduğu sevinç ile şehrin büründüğü beyazlığı ve güzelliği canlı ve bir o kadar da etkili tasvirlerle işlemektedir. Şairin Kudüs ve Harem-i Şerif olarak belirttiği Mescid-i Aksâ ve çevresiyle ilgili tasvirlerinin tamamı dış mekân unsurlarıyla ilgilidir. Şairin Kudüs ve çevresindeki kar yağışını tasvir ettiği bu manzumesinin aynı türdeki diğer pek çok şitâiyyeden farkı kış ve kışa ait unsurların olumlu bir algıyla verilmiş olmasıdır
Keywords : Allâme Şeyhî Efendi, Kudüs, klasik Türk edebiyatı, kaside, tasvir