Kazakistan’da Yapılmış Kutadgu Bilig Çalışmalarının Kronolojik Kaynakçası Hakkında Bir Deneme

Authors : Bekarys NURİMANOV, Amangeldi MAMYT

Pages : 30-50

View : 19 | Download : 15

Publication Date : 2019-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Kutadgu Bilig’in Yusuf Has Hacib tarafından yazılışının 950. yıl dönümü olan 2019 yılı UNESCO Anma  ve Kutlama Yıl Dönümleri programına alınmıştır. İslamiyet dönemi Türk edebiyatının en önemli eserlerinden  biri olan ve Türk kültür, siyaset ve edebiyat gibi birçok alanda bilgiler barındıran Kutadgu Bilig hakkında  dünyanın farklı ülkelerinde araştırmalar yapılmaktadır. Günümüze kadar Kutadgu Bilig üzerinde on dört  tane kronolojik kaynakça çalışması yayımlanmıştır. Diğerlerine göre Ramiz Asker’in 2016’da hazırladığı  bibliyografik çalışmasında Kazakistan’daki Kutadgu Bilig araştırmalarının büyük kısmı yer almıştır. Fakat  burada dikkate alınmamış başka önemli kaynaklar da mevcuttur. 2016’da Gülnisa Jamal ve Muhammet Savaç  Kafkasyalı tarafından yayımlanmış Kutadgu Bilig Araştırmaları Tarihi kitabında ise Kazakistan’daki Kutadgu  Bilig çalışmalarının sadece bir parçasından bahsedilmiştir. Dolayısıyla Balasagunlu Yusuf ve onun Kutadgu  Bilig adlı eseri hakkında Kazakistan’da yapılmış akademik çalışmaları ele almak son derece önemlidir. Bu  makalede Kazakistan’da yapılmış Kutadgu Bilig çalışmaları kitap, yüksek lisans ve doktora tezi, makale ve  bildiriler esas alınarak dört başlıkta incelenmiştir. Kitap ise; kitap bölümleri, aktarmalar ve incelemeler olarak  üç alt başlık altında değerlendirilmiştir. Kazakistan’da Kutadgu Bilig hakkındaki ilk çalışmalar müstakil  kitaplardan önce ders kitaplarının içinde bir bölüm olarak yer almıştır. Tez kısmında Yusuf Has Hacib ve  onun Kutadgu Bilig adlı eserini değerlendiren edebiyat, dil bilim, eğitim ve felsefe alanında hazırlanmış  yüksek lisans ve doktora çalışmaları tezleri ele alınmıştır. Makale kısmında Kazakistan’daki üniversite ve  enstitülerin Belleten ve diğer araştırma dergilerinde yer alan çalışmalar gösterilmektedir. Ayrıca Kazakistan’da  ülke genelinde ve Uluslararası düzeyde gerçekleştirilmiş bilimsel konferanslarda bildiri olarak sunulmuş  Kutadgu Bilig çalışmaları da listelenmiştir. Neticede yirmi bir kitap, yirmi tez, kırk dokuz makale ve yüz  yirmi sekiz bildiri metni tespit edilmiştir. Çalışmada Kiril alfabesiyle yazılan kaynaklar Latin harflerine  aktarılarak verilmiştir. Kronolojik kaynakçada ilk yayımlar gösterilmiştir. Ayrıca içinde Kutadgu Bilig’in  Kazakça aktarmalarından da örnekler olduğu antolojik eserlere, tekrar basılmış yayımlara ve gazete makalelerine  yer verilmemiştir.
Keywords : Kutadgu bilig, kaynakça, Kutadgu Bilig çalışmaları, Kazakistan, Kazakça, Kazakça