Cumhuriyetin Aydınlanma Sembolleri: Kadınlar ve Köy Enstitüleri

Authors : Songül Sallan GÜL, Ayşe ALİCAN, Firdevs GÜMÜŞOĞLU

Pages : 89-114

View : 20 | Download : 7

Publication Date : 2014-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Cumhuriyet modernleşmesi sadece siyasal ve idari yapıda değil, toplumsal yapıda da önemli değişimleri beraberinde getirmiştir. Özellikle bu dönemde kadınlara yönelik haklar alanı genişletilmiş ve toplumsal cinsiyet eşitliği sağlanmaya çalışılmıştır. Osmanlının son dönemlerinde günün toplumsal yaşamını sorgulayan ve o yaşamın bireylere, özellikle de kadınlara dayattığı koşulların değişmesinden yana güçler ortaya çıkmıştır. Kadınlar çeşitli dernekler örgütlenmiş, dergiler ve gazeteler aracılığıyla sorunlarını dillendirmişlerdir. Ancak bu talepler daha çok özel alanla sınırlı kalmış ve kadınların eğitilmesi, mesleki beceri kazanması annelik rolleriyle ilişkilendirilerek, geleneksel rollerini daha modern tarzda yerine getirmeleri çerçevesinde biçimlenmiştir. Cumhuriyet modernleşmesi ile birlikte kadınlar sadece geleneksel cinsiyet rolleri bağlamlı değil, kamusal alanda haklarla donatılmış ve yeni dönemin yeni modern insanı olarak görülmüştür. Toplumun dönüştürücü gücü olarak kabul edilen kadınlar siyaset, eğitim, istihdam, medeni haklar konusunda önemli kazanımlar elde etmiş ve yeni toplumun sembolü haline gelmişlerdir. Bu dönemde kadınların eğitim sürecine katılımında önemli mesafeler kat edilmiştir. Özellikle karma eğitim modeline geçilmesi ve yaygınlaştırılması, öğretmen okullarının açılması, eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanmasına yönelik uygulamaların desteklenmesi kadınların eğitim hakkından yararlanmasını olanaklı kılmıştır. Modern devletin asli unsuru ve dönüştürücü gücü olarak görülen kadınların sadece kentte değil, kırda da eğitilmesi önemsenmiştir. Köy Enstitülerinde karma eğitim modeli uygulanarak köyü kalkındıracak, modern kadın imgesini köylere taşıyacak ve köylerdeki yoksul kadınları dönüştürecek bir kadın öğretmen modeli yaratılmıştır. Bu çalışmada Cumhuriyet döneminde kadının kamusal alana katılımı, toplumsal dönüşümün ve modernleşmenin asli öğesi olarak kadınların dönüştürme kapasiteleri Köy Enstitülü kadın öğretmenler üzerinden tartışılmıştır
Keywords : Toplumsal cinsiyet, modernleşme, yeni insan, eğitim