Halid Ziya ve Tevfik Fikret’te Hissiyatın Takdimi: “Yüce” Nesne ile Karşılaşmalar

Authors : Hazel Melek Akdik Bener

Pages : 16-29

Doi:10.56074/msgsusbd.1451777

View : 77 | Download : 55

Publication Date : 2024-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :1896-1901 yılları arasında varlık gösteren ve kendisinden sonraki edebiyat üzerinde güçlü etkiler bırakan Servet-i Fünun, benzer tema ve imajlara yer veren yazarların oluşturduğu bir edebî topluluktur. Aynı zamanda bir duygu hareketi niteliğindeki Servet-i Fünun’da hissiyatı oluşturan dinamiklerden biri yüceliktir. Bu edebiyatta yüce duygusu, yoğun olarak tabiatın haz ve korku uyandıran yönleriyle betimlendiği manzaralarda açığa çıkmaktadır. Topluluğun iki kurucu ismi Halid Ziya Uşaklıgil ve Tevfik Fikret’in eserlerinde örnekleri görüldüğü üzere yücelik, doğayla ilgili izlek ve motiflerin temerküz ettiği birtakım hatlar oluşturur. Korku, kaygı, dehşet, tutku, hayranlık gibi sınırda deneyimlenen duygular ve bu duyguların doğayla ilişkilendirilerek aktarımı yücenin üretimine dair bir temsil anlayışını işaret etmektedir. Genellikle manzaranın temaşası sırasında açığa çıkan yüce, haz ve korku temelli duyguların yeniden üretimini ve dolaşımını açıklayan estetik bir bağlam yaratmaktadır. Bu çalışmada, Kantçı terminolojinin “yüce” kavramsallaştırması ve Burke’ün yüce üzerine görüşleri referans alınarak Halid Ziya ve Tevfik Fikret’in eserlerinde yücenin Servet-i Fünun’daki duygu rejimiyle bağlantısı incelenmektedir.
Keywords : Halid Ziya Uşaklıgil, Tevfik Fikret, Servet i Fünun edebiyatı, duygu çalışmaları, yüce