Dilsel Edimler ve Anadilinde Eğitim: Türkiye’de Kürtçe Anadilinde Eğitime Dair Bazı Sorunlar

Authors : Ergin OPENGİN

Pages : 61-81

Doi:10.19059/mukaddime.14479

View : 10 | Download : 4

Publication Date : 2011-03-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’de özellikle Kürtçe ekseninde ilerleyen anadilinde eğitim tartışmalarının siyasallaştırılmış doğası, konunun toplumsal ve dilsel temellerinin kısmen gözardı edilmesine yol açmaktadır. Neticede, Kürtçe anadilinde eğitimi savunan söyleminsert ignore into journalissuearticles values(ler);, büyük ölçüde kimlik-kültür değerleri üzerinden oluşturulmakta ve öne sürülmektedir. Halbuki, anadilinde eğitimin temel argümanlarından biri, çocuğa sosyalizasyonunun gerçekleştiği ve duygusal dünyasının biçimlendiği anadilinde eğitim sunmak suretiyle, aile ve yakın çevre dili ile okul dili arasındaki psikolojik ve entelektüel sonuçları önlemektir insert ignore into journalissuearticles values(Kangas 1999);. Bu argüman, çocukların ilk sosyalizasyonlarının anadili ya da dilsel topluluğun dilinde gerçekleştiğini ve çocukların bu dilde daha üstün dilsel yeteneklere sahip oldukları varsayımı üzerine kuruludur. Dolayısıyla, bu çalışmada, Türkiye’nin Kürt bölgesindeki mevcut ikidillilik ve/veya diglosi bağlamının, Kürtçe anadilinde eğitim için ne derece sahici bir toplumdilbilimsel amaçlanmıştır. Çalışma, mevcut toplumdilbilimsel bağlamın anadilinde eğitim konusunda hassas birtakım imalarnı sunmaktadır. Buna göre, bir taraftan, özellikle genç nesillerde gözlemlenen dil kayması, anadilinde eğitimde anadilinin salt araçsal eğiliminde olduğunu göstermekte, diğer taraftan, anadilinde eğitimin, toplumdilbilimsel bağlamın anadilini güçlendirecek yönde evrilmesinin vazgeçilmez şartı olduğunu göstermektedir, zira dilin muhafazasını sağlayacak olan asıl faktör, anadilinin ‘aile-yakın çevre-okul’ çerçevesinde etkin bir iletişim rolüne sahip olmasıdır.
Keywords : Dil Kayması, Anadili Vasıtalı Eğitim, Diglossia, Dilsel Edim