İlahi Teklifin Ahlakî ve Kelâmî Arka Planı Teklîf-i mâ lâ yutâk Örneği / Moral and Theological Background of the Divine Offer: Things That Offered, But Cannot Be Done (Teklîf-i Mâ Lâ Yutâk) Sample

Authors : Abdulnasır Süt

Pages : 283-308

Doi:10.19059/mukaddime.210185

View : 16 | Download : 7

Publication Date : 2016-01-27

Article Type : Research Paper

Abstract :“Güç yetirilemeyen şeyin teklifi” insert ignore into journalissuearticles values( teklif-i mâ lâ yutâk ); mevzusunda kelâmî ekollerin tutumlarını belirleyen temel husus, ulûhiyet tasavvurlarıdır. Eş’ariler, ilahi fiillerde gaye aramanın doğru olmadığını, kulların Allah’ın fiillerini değerlendirme ve belirleme haklarının bulunmadığını ifade etmektedirler. Kulların mutlak yaratıcının fiillerine anlam ve değer verme çabası, bir haddi aşma olarak telakki edilmiştir. Mâtürîdîler, ilahi fiillerin bir gaye ve hikmetten ari olmasının mümkün olmadığını, ancak ilahi kudrete bir sınır çizilemeyeceğini belirtmektedirler. Mu’tezile ise, Allah ile insan ilişkisi adalet prensibi bağlamında değerlendirmiştir. Mu’tezile’nin va’d, va’id, el-menziletü beyne’l-menzileteyn, lutuf, salah-aslah, teklifin sıhhati gibi konularda yaptığı değerlendirmeler, Allah’ın fiillerinin ahlakî bir “değer”lendirme olarak okunabilir. Teklif-i ma la yutâk bu zaviyeden değerlendirildiğinde Mu’tezile’ye göre hiç bir surette mümkün değilken Ehl-i sünnete insert ignore into journalissuearticles values(Eş’arilere); göre aklen mümkün/caizdir. 
Keywords : Teklif, kudret, fiil, değer, Eşari, Mutezile