The Role of Greek Merchants in European Capitalism and Greek Independence Movement

Authors : Feride Aslı ERGÜL JORGENSEN

Pages : 1-26

Doi:10.19059/mukaddime.786495

View : 12 | Download : 4

Publication Date : 2021-05-07

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale, Yunan tüccarların Yunan bağımsızlık hareketinde çoğunlukla ihmal edilen rolünü, Avrupa kapitalist sistemiyle bütünleşmelerine bakarak anlamayı amaçlamaktadır. Bunu yaparak, Yunan bağımsızlık mücadelesinin arkasındaki ilk ve en önemli uyarıcı güç olarak yalnızca Yunan veya Avrupa entelijansiyasına odaklanan literatürdeki romantik milliyetçi okumaların genel eğiliminin ötesine geçebileceğimize inanıyoruz. Yunan bağımsızlık hareketi, milliyetçi duygular ile milliyetçi ekonomiler arasındaki can alıcı bağlantıyı gösterdiği için uluslararası ilişkilerde farklı bir yere sahiptir. Bu makaledeki iddia, ticarette sahip olduğu ayrıcalıklarla Avrupa kapitalist sistemine hızlı ve başarılı bir şekilde uyum sağlayan Yunanlı yükselen burjuva sınıfının, ekonomik avantajları ve çıkarları doğrultusunda Osmanlı İmparatorluğu`ndan bağımsızlık peşinde koştuğu yönündedir. Ticaretteki ayrıcalıklarıyla Avrupa kapitalist sistemine hızlı ve başarılı bir şekilde uyum sağlayan bu burjuva sınıfının, ekonomik avantajları ve çıkarları doğrultusunda Osmanlı İmparatorluğu`ndan bağımsızl olmayı tercih ettiği ve bu doğrultuda Osmanlı İmparatorluk içerisindeki Yunan azınlık içersinde bağımsızlık ayaklanmasına girişecek bir sınıfın oluşumu için mali olanaklarını seferber ettikleri iddiası makalenin çıkış noktasıdır. Bu kapsamda, Yunan tüccarların Avrupa kapitalizmindeki rolü ve dolayısıyla Yunan bağımsızlık hareketi üzerindeki etkileri incelenmiştir. Ticari avantajlarla uluslararası ticarete etkin bir şekilde dahil olduklarında, Avrupa kapitalist sisteminde stratejik bir aktör olabilecek kendi ulus-devletlerini arayacak kadar zengin ve güçlü hale geldiler. Bu amaçla, sermaye birikimi ve Avrupalılaşma ruhu, onları Yunan entelijansiyasının ortaya çıkışının ve bağımsız bir Yunan devleti mücadelesinde ideolojik bir temelin oluşumunun finansörü olmaya teşvik etti. Bu şekilde bir tercih yapmalarının arka planını anlamak için sistemik bir dünya kapitalizmi değerlendirmesine ihtiyaç vardır. Uluslararası ticaretin hız kazandığı ve devletlerin düzenli ve dinamik bir uluslararası ticaret ağına sahip olmak istediği Avrupa kapitalizminin gelişimi karşısında, durağan ve içe dönük imparatorluk ekonomileri tercih edilirliklerini kaybetmişlerdir. Osmanlı İmparatorluğu’ndaki toprağa dayalı üretim sisteminde istedikleri gibi bir yer edinemeyen Yunanlıların, ülke toprakları dışına çıkarak deniz ticaretine yönelmiş olmaları, uluslararası kapitalist sisteme uyum sağlamakta sıkıntı yaşamamalarını sağlamıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun son zamanlarında ekonomik anlamda daha da zayıflamasına sebep olan kapitülasyon maddeleri, Yunanlı tüccarların Akdeniz’de vergilerden muaf ve ayrıcalıklı dolaşımını hızlandırmış ve onlara büyük bir ekonomik güç getirmiştir. Avrupalı büyük güçlerin siyasi anlamda destek ve korumasını da arkasına alan bu sınıf, Avrupa’daki önemli ticari merkezlerde kısa sürede önemli ticari aktörlerden birisi haline gelmiştir. Bu durumu anlamak için, Avrupa’daki önemli liman kentlerindeki ticari hareketlere ve gemi trafiğine bakılabilir. Yunanlı tüccarların ticari faaliyetleri bir sure sonra Avrupa`daki finans sektörüne dahil olmaları ile daha da artmış ve elde ettikleri güç onları çağa ayak uyduramayan imparatorluk düzeninin dışında yeni ulus-devlet modeli altında yer alma fikrine yöneltmiştir. Bu taleplerini gerçekleştirmek için de Yunanlı genç aydın sınıfının Avrupa’daki üniversitelere burslu şekilde yollanması, bağımsızlık ayaklanmasını organize eden Filiki Etaria derneğinin kurulması ve milliyetçi fikirleri besleyen kitapların Osmanlı İmparatorluğu içerisinde çokça basılması için, bu sınıfın ciddi bir kaynak aktarımına gittiği görülebilir. Bu bağlamda, uluslararası ticaret ağlarına katılma ile ulusal bağımsızlık arayışı arasında bir bağlantı olacağı sonucuna dayanarak, Yunan tüccar sınıfının Osmanlı İmparatorluğu`nun kontrol bölgesini terk ettiği ve zenginleşmiş sermaye sınıfının kendi ulus devletini talep etmeye başladığı sonucuna varıldı.
Keywords : Yunanlı Tüccarlar, Avrupa Kapitalizmi, İmparatorluklar, Ulus devletler, Yunan Bağımsızlık Savaşı