Hamidiye Alaylarında “Cündi Terekemeler”: Karapapaklar

Authors : Mehmet Rezan EKİNCİ

Pages : 278-314

Doi:10.19059/mukaddime.1171814

View : 18 | Download : 4

Publication Date : 2022-11-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Karapapak Terekemeleri, 19. yüzyıl sonlarına doğru Osmanlı’nın Kafkas sınırlarına nazır bölgelerden Şarkî vilayetlere doğru göç ettiler. Bunda Osmanlı-Rus devletleri arasında yaşanan savaşların ortaya çıkardığı huzursuzluklar etkili olmuştur. İlk gelen kafileler Erzincan ve Sivas vilayetlerine Bayezid Sancağı’na doğru iskân edildiler. Bilahare Anadolu’nun içlerine doğru Malatya, Çorum, ve Yozgat gibi şehirlere uzandılar. Karapapakların bu göç durumu sebebiyle vesikalarda onlardan muhacir olarak söz edilir. Onların geldiği dönem Osmanlı-Rus ilişkilerinin gerildiği ve Ermeni milliyetçi hareketlerinin hız kazandığı bir evredir. Bu zaman zarfında Osmanlı hükümeti, bölgedeki emniyeti sağlamak üzere aşiretlerden Hamidiye Süvari Alayları tesis etmeye çalışıyordu. Karapapaklar ise binicilik, silahşörlük ve cündîlikte/askerlikte mahir idiler. Onlar bu sürece hemen adapte olarak 6., 7. ve 40. alayları kurdular ve üç alayla bu teşkilata dahil oldular. Bu çalışma, dönemin vesikalarında ve 1895 Salnamesi’nde Karapapakların Hamidiyeliliklerine ilişkin bir izleği takip etmektedir. Hamidiye Teşkilatı’nda yer alan isimler, ünvanlar ve daha birçok bilgi liste halinde ilk defa yayınlanmaktadır.
Keywords : Hamidiye Alayları, Karapapak, Terekeme