Kâdî Abdülcebbâr’ın Kur’ân Kıssalarına Yaklaşımı: Tenzîhü’l-Kur’ân ‘Ani’l-Metâ‘in Bağlamında Bir İnceleme

Authors : Soner Aksoy

Pages : 139-167

Doi:10.30523/mutefekkir.1501162

View : 73 | Download : 164

Publication Date : 2024-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarihten günümüze Kur’an’daki kıssalara yönelik çeşitli şüphe ve itirazlar dile getirilmiştir. Özellikle 19. yüzyıldan sonra içerik ve metodolojik düzeyde kıssalara yönelik sorgulamaların arttığı görülmektedir. Öte yandan klasik dönemde bu sorgulamaların mahiyeti ve niteliği merak konusudur. Bu bağlamda Kâdî Abdülcebbâr’ın soru-cevap tarzında kaleme aldığı Tenzîhü’l-Kur’ân adlı eser klasik dönemde kıssalara yönelik sorgulamaların mahiyetine ve niteliğine dair önemli bir fikir vermektedir. Zira Kâdî bu eserinde kendi dönemine kadar kıssalar hakkında ileri sürülen çok sayıda soru ve cevaba yer vermiştir. Dolayısıyla araştırmada ilk olarak Tenzîhü’l-Kur’ân, yöntemi ve içeriği hakkında genel bir bilgi verilecek, ardından eserde konularına göre kıssalara yöneltilen itiraz ve bunlara verilen cevaplar tespit edilmeye çalışılacaktır. Bu tespiti anlamlı kılan önemli noktalardan birisi de bu sorulara aklı aktif bir şekilde kullanan Mu‘tezile düşüncesinin öncü temsilci konumundaki Kâdî Abdülcebbâr’ın cevap vermiş olmasıdır. Neticede Tenzîhü’l-Kur’ân’dan hareketle klasik dönemde kıssalara ne tür soruların yöneltildiği ve Kâdî’nın bunlara nasıl cevap verdiğine dair bir sonuca ulaşılacaktır.
Keywords : Tefsir, Kâdî Abdülcebbâr, Tenzîhül Kurân, Soru Cevap, Kıssa