Tefsir Epistemolojisinde İlm-i Mevhibenin Kaynaklık Değeri

Authors : Mahmut Ayyıldız

Pages : 441-462

Doi:10.30523/mutefekkir.1600706

View : 55 | Download : 37

Publication Date : 2024-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Kur’ân-ı Kerîm’in tefsirinde müfessirin sahip olması gereken niteliklerden biri olan ilm-i mevhibe kavramını incelemektedir. Araştırma, klasik tefsir kaynaklarında ilm-i mevhibenin epistemolojik boyutu, elde ediliş yolları ve murâd-ı ilâhîyi anlamadaki rolüyle sınırlıdır. Literatürde genellikle tasavvufî bir bakış açısıyla ele alınan ilm-i mevhibe, bu çalışmada tefsir ilminin sistemleşme döneminden itibaren müfessirin ihtiyaç duyduğu ilimler arasında nasıl yer aldığını sistematik bir yaklaşımla ortaya koymaktadır. Bu bağlamda ilim-amel ilişkisine dayanan ve ilâhî bir lütuf olarak değerlendirilen bu bilgi türünün, diğer formel ilimlerden ayrılan yönlerini tespit etmek çalışmanın özgün tarafını oluşturmaktadır. Araştırmanın amacı, ilm-i mevhibenin tefsir epistemoloji-sindeki yerini ve müfessirin Kur’an’ı yorumlama sürecindeki işlevini açıklığa kavuşturmaktır. Bu doğrultuda, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılarak klasik tefsirler, usul kaynakları ve konuya ilişkin eserler incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda ilm-i mevhibenin, salt keşif ve ilhamla sınırlı olmayan, ilim-amel ilişkisi çerçevesinde Allah’ın bir lütfu olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca, ilm-i mevhibenin, müfessirin Kur’an’ın derin manalarını kavrama sürecinde ve kelâmullahın hakikatlerine ulaşmasında analitik ve dil bilimsel yöntemlerin ötesinde temel bir role sahip olduğu sonucuna varılmıştır.
Keywords : Tefsir, Epistemoloji, İstimdâd, Mevhibe, Amel