Şeyhülislâm Mustafa Efendi ve İstiâre Risâlesi
Authors : Emine Akbaba Tanrıkut
Pages : 615-634
Doi:10.30523/mutefekkir.1600734
View : 26 | Download : 66
Publication Date : 2024-12-15
Article Type : Research Paper
Abstract :Osmanlı medreselerinde Arap dili eğitimi, müfredatın ana unsurlarından biri olarak verilmiş; bu sayede, dini ilimlerde derin bilgi sahibi âlimler yetişmiş ve İslâm ilim camiasına birçok kıymetli eser kazandırılmıştır. Dönemin öne çıkan ilmî eserlerinden biri, Şeyhülislâm Ebü’l-Meyâmin Mustafa Efendi (ö. 1015/1606) tarafından kaleme alınan İstiâre risâlesidir. Arap dili ve belâgatında önemli bir mecaz sanatı olan istiâre-i mekniyye’nin teorik açıdan ele alındığı bu risâlede önceki âlimlerin konu hakkındaki görüşlerine yer verilmiş ve bu görüşler cedel ilminin prensipleri doğrultusunda tartışılmıştır. Bu yönüyle eser, günümüz dilbilim çalışmaları açısından da değerli bir kaynak teşkil etmektedir. Söz konusu risâlenin neşrine yönelik yapılan bu çalışmada metin incelemesi ve literatür taraması yöntemleri takip edilmiştir. Bu bağlamda önce müellifin hayatı ve eserleri hakkında bilgi sunulmuş ardından risâlenin el yazma nüshası ile içeriği hakkında bilgi verilmiş ve son olarak günümüze ulaşan tek nüshanın tahkiki yapılmıştır. Çalışma sonucunda, Osmanlı âlimlerinin şerh ve haşiyecilikle sınırlı kalmayıp, özgün yorumlarıyla önceki ilmî müktesebata hem geliştirme hem de sistemleştirme yönünde önemli katkı sağladıkları anlaşılmıştır.Keywords : Arap Dili ve Belâgatı, Beyân İlmi, İstiâre-i Mekniyye, Şeyhülislâm Mustafa Efendi, Risâle