Heterotopik Bir Mekân: Tophane-i Amire Kültür Ve Sanat Merkezi
Authors : Ayşe Gülçin URAL
Pages : 79-91
Doi:10.26835/my.535605
View : 22 | Download : 16
Publication Date : 2019-06-30
Article Type : Research Paper
Abstract :Çalışma hazırlanırken nitel araştırma yöntemlerinden genel tarama modeli kullanılarak tespit yapılmak istenmiştir. Michel Foucault’un mekân ve heterotopya hakkındaki metinleri taranmıştır. Ardından Tophane-i Amire’nin tarihine dair yazılı metinler incelenmiştir. Araştırma nesnesi olarak seçilen mekânın ‘heterotopik’ değerlendirimesi ve kavramın somut bir örnekle incelenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada önemli bir tarihe sahip, çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış ve pek çok tarihi yapıyı bulunduran İstanbul şehrinde, heterotopya kavramına karşılık gelebilecek yapılar olduğu düşünülmüştür. Bu doğrultuda Tophane semtinde yer alan Tophane-i Amire Kültür ve Sanat Merkezi heterotopik mekân olarak incelenmiştir. 20.yy filozoflarından Michel Foucault’un mekân hakkında yaptığı çalışmalar genelde kurum binaları üzerinde yoğunlaşmıştır. Bunun yanında kavramsal mekânla ilgili ‘heterotopya kavramı’nı geliştirmiştir. Heterotopik mekânların kullanıcı üzerindeki etkisinin yanında kentsel tasarımların ve yapıların heterotopya kavramıyla olan denkliği de araştırmalara konu olmuştur. Mimari yapılar, senelerce ayakta kalmış, farklı dönemlere şahitlik etmiş olup, yapının formu ve konumu doğrultusunda farklı kullanımlar için yeniden işlevlendirilebilirler. Bu yapılar, önceki işlevinin yeni mekân organizasyonunu olumsuz etkilememesi gözetilerek tasarlanırken, önceki işlevine dair göstergeleri ve o döneme ait hissiyatı kullanıcılarına aktarır. Bazı yapılar ise yeni ve eski işlevini aynı anda kullanıcıya hissettirebilir. Böylece mekân kullanıcıda parçalı olarak algılanırken bütünlüğün tamamen ortadan kalkmadığı, heterojen olduğu görülür. Kullanıcısına ‘öteki mekân’ deneyimi yaşatarak, Foucault’un ifadesiyle ‘ayna’ görevi görürler.Keywords : Michel Foucoult, Heterotopya, Tophane i Amire, Heterojen Mekân